İBB Meclisi Kasım ayı 4’üncü toplantısı, Meclis 2. Başkanvekili Gökhan Gümüşdağ başkanlığında Saraçhane’deki belediye binasında yapıldı.
Meclis toplantısında yapılan İETT Genel Kurulu’nda, İETT’nin 2025 yılı mali bütçesi görüşüldü. 60 Milyar 800 Milyon lira olarak belirlenen bütçe, mecliste 212 kabul, 6 ret oyu ile kabul edildi.
Oylama öncesi meclis üyelerine sunum yapan İETT Genel Müdürü İrfan Demet, “Şehrin merkezinden, en uzak yerleşim bölgelerine kadar İETT olarak; 832 farklı hatta, günlük 64 bin sefer yapmakta, bir günde 1 milyon 400 bin km yol kat ederek, yaklaşık 5 milyon yolculuk gerçekleştirmekteyiz. İstanbul genelinde 6 bin 786 araç ile hizmet vermekteyiz. İETT filomuzda; 2 bin 814 otobüs, 702 metrobüs ve 250 elektrikli araç olmak üzere toplam 3 bin 766 aracımız bulunmaktadır. Özel Taşımacılık Filosunda ise; 2 bin 111 Özel Halk Otobüsü ve 909 kooperatif aracı olmak üzere toplam 3 bin 020 araç mevcuttur. Otobüs filomuzu yenilemek amacıyla, çeşitli araç alımlarımızı sürdürüyoruz. Bu kapsamda, 2019 yılında 3 bin 065 olan araç sayımızı, 2024 yılında 3 bin 516 adede çıkarttık. Böylece son 5 yılda araç filomuzda yaklaşık yüzde 23’lük bir artış gerçekleştirdik. İstanbul genelinde, 18 farklı garajımız ve 75 peron alanımız bulunmaktadır. Araçlarımızın günlük sefer hazırlıkları, bakım ve onarımları, iç ve dış temizlikleri, yağ ve yakıt ikmalleri, dezenfekte işlemleri, parklanmaları, sonrasında denetim, kontrol ve sefere verme işlemleri bu 18 farklı garajımızda yapılmaktadır. Yıllık yolculuk sayımız, 2024 yılında bir önceki yıla göre yaklaşık 11 milyon daha artarak 664 milyona ulaşmıştır. Özel taşımacılıkla beraber, yıllık taşınan yolcu sayımızın 2024 yılı sonunda 1 milyar 300 milyona ulaşacağı öngörülmektedir. 2018-2024 yılları arasında İETT yolculuk sayısı artışı yaklaşık yüzde 28 seviyesindedir” ifadelerini kullandı.
‘BİR YOLCUDAN ELDE EDİLEN ORTALAMA GELİR 10,6 LİRA İKEN, ORTALAMA GİDER İSE 35 BUÇUK LİRADIR’
Demet, “İETT araçlarımız sadece bir günde 1 milyon 400 bin km yol kat ediyor. Bu mesafe Edirne – Kars arası mesafenin 835 katı, dünyanın en geniş yeri olan Ekvatorun ise tam 35 katıdır. Dolayısı ile İETT araçlarımızın motorları ihtiyaç olduğu zamanlarda revizyon yapılmaktadır. İETT tarihinde ilk kez bu dönemde, diğer testlere ek olarak yenilenen motor, sanki otobüs üzerindeymiş gibi test ünitesine bağlanarak dijital ortamdan tüm değerler görülecek ve kalite kontrolü daha da etkin yapılacaktır. Kar amacı gütmeyen toplu ulaşım hizmeti dünyanın birçok metropolünde merkezi ve yerel yönetimlerce sübvanse edilerek desteklenmektedir. Ancak Ülkemizin içinde bulunduğu yüksek enflasyonist ortam, kurumumuzun maliyetlerini daha da artırmakta ve gelir-gider arası makası açmaktadır. Gelirlerin, giderleri karşılama oranı 2015 yılında yüzde 68 iken, yıllara sari olarak artan maliyetlerle bu oran günümüzde yüzde 30’a kadar gerilemiştir. Bugün itibariyle bir yolcudan elde edilen ortalama gelir 10,6 lira iken, ortalama gider ise 35 buçuk liradır” şeklinde konuştu.
‘AÇIĞIN FİNANSMANI İSE 14 MİLYAR 400 MİLYON LİRADIR’
İrfan Demet, gelir ve gider tablosunu açıklayarak, “Hedeflerimizin gerçekleştirilmesi doğrultusunda, mevcut kaynaklarımızı etkin ve verimli değerlendirilerek buraya kadar sunmuş olduğum faaliyetlerimizi ve yatırımlarımızı titizlikle planlıyoruz. Bu planlama neticesinde oluşan 2025 yılı bütçemizin gider ve gelir kalemlerimizi sizlere arz etmek istiyorum. 2025 yılı gider bütçemiz 60 milyar 800 milyon lira olup; personel giderleri: 2 milyar 633 milyon 784 bin lira, SGK giderleri: 668 milyon 423 bin lira, mal ve hizmet alım giderleri: 36 milyar 601 milyon 923 bin lira, faiz giderleri: 436 milyon 760 bin lira, cari transferler: 38 milyon 660 bin lira, Sermaye Giderleri: 16 milyar 420 milyon 450 bin liradır. 2025 yılı gelir bütçemiz ise 46 milyar 400 milyon TL olup; teşebbüs ve mülkiyet gelirleri: 5 milyar 113 milyon 200 bin lira, Alınan Bağış ve Yardımlar: 25 milyar 500 milyon lira, diğer gelirler: 1 milyar 286 milyon 800 bin Lira, sermaye gelirleri: 4 milyar 500 bin lira, açığın finansmanı ise 14 milyar 400 milyon liradır” diye konuştu.
‘İSTANBULLUNUN METROBÜS ÇİLESİNİ İKİ KATINA ÇIKARDINIZ’
AK Partili Bağcılar Belediye Başkanı Abdullah Özdemir, “Aslında geçmiş dönemde metrobüs sistemini çokça eleştirmişti CHP. Ve yeni döneme girilirken de bunun doğru uygulama olmadığını ifade ettikleri uygulamanın yeni hatlarını açacaklarını, güzergahlarla ilgili ters yön uygulamasının yanlış olduğunu ve tehlike arz ettiğini söylemişlerdi. Ters yön uygulamasıyla ilgili bir değişikliğe gidildi mi? Gidilmedi. Yeni aldıkları otobüsleri de aynı yön otobüsleriyle devam ettirdiklerini ve aynı düzende çalıştırdıklarını gördük. Metrobüs yolculuğunun iki katına çıkarılması yönünde bir vaat olmuştu. Olmayacak bir vaatte bulundunuz fakat İstanbullunun metrobüs çilesini iki katına çıkardınız. ‘Yürü be İstanbul’ diye bir uygulamayı vadettiniz. Bir aplikasyon uygulaması olarak sadece gündem teşkil etti. Fakat bir gerçekliği olmayan bu vaadinizle, aslında gönüllü bir yürümeye teşvik eden koridorlar oluşturmak yerine, otobüsler, metrolar yolda kalarak hatta geçtiğimiz hafta 5 durak durmadan giden metronun vatandaşları yürümek zorunda bıraktığı bir ‘Yürü be İstanbul’u hayata geçirdiniz. Bu yürüme esnasında, Allah korusun, daha önce sinyalizasyon sistemi arızasıyla iki metro birbirine girmişti, böyle bir durum oluşsa, vatandaşlarımız bir kıyıma maruz kalabilirdi” şeklinde konuştu.
‘ULAŞIMI UCUZLATACAĞIZ DİYEN İBB BAŞKANIMIZ, 5 YILDA 8 ZAM YAPMIŞ’
Özdemir, “2018-2019 yılındaki sembolik rakamları eleştirirken, maalesef çok büyük harcamalarla İstanbul’da yaklaşık 1 milyar liralık kaynağı, asansörlere ayırdınız. Buna rağmen, şu anda çok büyük sayılara ulaşan hem asansör hem de yürüyen merdiven arızasıyla karşı karşıyayız. 116 adet yürüyen merdivenin, 63 adet asansörün 18 Kasım itibarıyla İBB tarafından hizmetinin verilmediğini de paylaşmak istiyorum. Olağanüstü bir otobüs yangınıyla karşı karşıyayız. Sadece 2024 yılında 30’a yakın otobüs ve metrobüsün yangına maruz kalıp, vatandaşların hayatını ciddi anlamda tehlikeye attığını da not olarak düşmek istiyorum. ‘İstanbul’da ulaşımı ucuzlatacağız, hatta sembolik hale getireceğiz’ dediniz. Tabii bu vaadi de diğer vaatleriniz gibi tutamadınız. 2010’dan 2020 yılına kadar, 10 yıllık süre içerisinde sadece 5 kez zam yapılmış. 1.75’ten sembolik zamlarla 2.6’ya gelen bir durum söz konusu. Ulaşımı ucuzlatacağız diyen İBB Başkanımız, 5 yılda 8 zam yapmış. 2.6’dan önce 3.5’e ardından diğer artışlarla 20 liraya çıkan bir bilet var. 5 sene içerisinde metro hatlarını 2 katına çıkaracağız dediniz, ama var olan 10 metronun dahi 5 tanesi hizmete alınabildi. Geri kalan 5 tanesinin halen yapım çalışmaları devam ediyor. Çok da uzun olmayan bir vadede artık İstanbul Büyükşehir Belediyesinin İETT’sinin kapısına kilit vurulacak noktaya gelmiştir. Bu boyutuyla meclisimiz ve CHP’li İBB yönetimimizin buradaki rakamları not alıp hızlı bir şekilde önlem almaları, giderlerini ölçülü bir şekilde yapmalarını ifade etmek istiyorum. Burada da bakın: geçmiş dönemde yapılan ihaleler var. Yandaşa peşkeş çekmeler gibi. CHP göreve geldi. Bizim yüzde 20 indirim ile verdiğimiz ihaleleri aynı şirketlere bir müddet yüzde 0 indirim ile verdi. Aynı şirket, yandaş dedikleri şirket” dedi.
DHA
