Beyindeki değişiklikleri uzun yıllar boyunca takip eden uzun vadeli çalışmalar nadiren yapılmaktadır. Bu araştırmadan önce yapılan araştırmalar genellikle anlık görüntüler sunmuş ve bu da bireysel beyinlerin yıllar içinde nasıl değiştiğini gösterememiştir. Ancak, katılımcıları ortalama 20 yıl boyunca (bazıları 27 yıl) izleyen bu çalışma, sağlık durumlarının beyin yaşlanmasını nasıl hızlandırabileceği konusunda yeni fikirler sunmaktadır.
JAMA Network Open’da yayımlanan “Beyin Atrofisinin Hızlanması ve Normal Bilişsel İşlevden Hafif Bilişsel Bozukluğa İlerleme” başlıklı çalışmada, araştırmacılar beyindeki atrofilerin hızlanması ve normal bilişsel işlevden MCI’ye ilerleme ile ilişkili risk faktörlerini incelemek için BIOCARD kohortunu kullandılar.
20 YIL BOYUNCA İNCELENDİLER
BIOCARD, 1995’te Ulusal Sağlık Enstitüleri tarafından başlatılmış ve 2015 ile 2023 yılları arasında Johns Hopkins Üniversitesi’nde devam etmiştir. Başlangıçta ortalama 55 yaşında ve bilişsel olarak normal olan 185 katılımcı seçilmiştir. 20 yıl boyunca beyin taramaları ve beyin omurilik sıvısı testleri yapıldı ve beyin yapılarındaki değişiklikler ve Alzheimer hastalığına bağlı protein seviyeleri ölçüldü.
Araştırmanın bulguları, beyaz cevherin küçülmesi ve beynin ventriküllerinin (sıvı dolu boşluklar) genişlemesinin, daha erken bilişsel bozukluk başlangıcının güçlü göstergeleri olduğunu ortaya koydu. Özellikle, beyaz cevher atrofisi yüzde 86 daha yüksek riskle ve ventriküler genişleme ise yüzde 71 daha yüksek bilişsel bozukluk ilerleme riskiyle ilişkilendirildi.
DİYABETLİ BİREYLERDE RİSK DAHA FAZLA
Diyabeti olan bireylerin, normal bilişsellikten bozuk bilişselliğe geçiş riskinin, diyabeti olmayanlara kıyasla ortalama yüzde 41 daha fazla olduğu görüldü.
Beyin omurilik sıvısında bulunan belirli bir maddenin düşük seviyesi, bilişsel bozukluk geliştirme riskinin yüzde 48 daha yüksek olmasıyla ilişkilendirildi. Bu madde, Alzheimer hastalığının biyobelirteçlerinden biri olarak kabul edilmekte olup, amiloid beta proteinleri arasındaki dengesizlik, beyinde zararlı plak oluşumuna yol açabilir.
Bu bulgular, hızlanan beyin atrofisi ve olumsuz biyobelirteçlere sahip bireylerin erken teşhisinin önemini vurgulamaktadır. Yüksek risk dönemlerinin farkına varılması, bilişsel bozukluğun başlangıcını geciktirmek veya önlemek amacıyla önleyici müdahale stratejilerinin optimize edilmesine olanak tanıyabilir.
