24 ‘imkansız’ felaketin arkasında küresel ısınma var
Araştırmalar, küresel ısınmanın yalnızca sıcaklıkları artırmakla kalmayıp, bu tür aşırı hava olaylarının sonuçlarını da ciddi şekilde kötüleştirdiğini gösteriyor. Yıllık on binlerce yeni doğan bebeğin ve milyonlarca insanın, insan kaynaklı ısının neden olduğu aşırı hava koşullarından ötürü erken yaşta hayatını kaybettiği tahmin ediliyor.
İklim kriziyle bağlantılı 550 aşırı hava olayı – sıcak hava dalgaları, sel, fırtına, kuraklık ve orman yangınları – daha sık veya daha şiddetli hale geldi. Ancak bu sadece buzdağının görünen kısmı, çünkü çoğu aşırı hava olayı bilim insanları tarafından analiz edilmedi.
BİLİM İNSANLARI UYARIYOR: FELAKETLER ARTACAK
Araştırmalar, bugüne kadar 1,3°C’lik bir küresel ısınma yaşandığını ve bu seviyenin bile dünya genelinde büyük hasara yol açtığını ortaya koyuyor. Ancak şu anki emisyon oranlarıyla, gezegenin 2,5°C ila 3,0°C’lik bir ısınma yolunda olduğu tahmin ediliyor. Bu durum, daha şiddetli iklim felaketlerinin yaşanacağı bir geleceği işaret ediyor. Bilim insanları, bu senaryoyu önlemek için COP29 İklim Zirvesi’nde karbon emisyonlarını hızla ve ciddi şekilde azaltma çağrısında bulunuyor.
‘İMKANSIZ’ OLAYLAR VE KAYIPLAR
Son iki yılda Akdeniz, Tayland ve Filipinler’den Afrika’daki Sahel bölgesine kadar birçok yer, daha önce görülmemiş seviyelerde aşırı sıcaklıklara maruz kaldı. 2018’den bu yana Kuzey Amerika, Avrupa ve Güney Kore gibi bölgeler de rekor kıran sıcaklıklar yaşadı. 2020’de Çin, Rusya ve Arktik bölgeleri de “imkansız” olarak nitelendirilen sıcak hava dalgalarına şahit oldu.
Bu aşırı hava olayları sadece can kayıplarına yol açmakla kalmıyor, aynı zamanda ekonomilere ve altyapıya büyük zararlar veriyor. Örneğin, 2017’deki Harvey Kasırgası, insan kaynaklı küresel ısınma olmasaydı ABD’deki mülklerin %30-50’sini su altında bırakmazdı. Benzer şekilde, 2019’daki Mozambik’teki Idai Kasırgası nedeniyle yerinden edilen 13 bin kişi, küresel ısınma olmasaydı evlerini terk etmek zorunda kalmayacaktı.
Atıf çalışmaları, aşırı hava olaylarının insan hayatına etkilerini de somut verilerle ortaya koyuyor. 2001-2019 yılları arasında düşük ve orta gelirli ülkelerde sıcaklığa bağlı olarak hayatını kaybeden üç bebekten birinin, küresel ısınma olmasaydı hayatta kalacağı hesaplanıyor. Bu, yılda yaklaşık 10 bin bebeğin gereksiz yere kaybedildiği anlamına geliyor.
100 BİNDEN FAZLA İNSAN ETKİLENECEK
Araştırmalara göre, 1991-2018 yılları arasında küresel ısınma, 43 ülkede yaz aylarında sıcaklık kaynaklı ölümleri artırdı. Bilim insanlarının verdiği genel tahmin, yılda 100 binden fazla insanın küresel ısınmanın etkisiyle yaşamını yitirdiğini gösteriyor.
Uzmanlar, aşırı hava olaylarının yıkıcı etkilerini azaltmak için savunmasız toplulukların korunmasına yönelik ciddi bir finansman artışı gerektiğini vurguluyor. COP29’da bu konunun öncelikli olarak ele alınması bekleniyor ve en az 1 trilyon dolarlık bir fon sağlanması gerektiği ifade ediliyor.
Carbon Brief tarafından derlenen ve Guardian ile paylaşılan veri tabanı, şimdiye kadar yayınlanmış 744 atıf çalışmasını içeriyor. Çalışmaların üçte biri, aşırı hava olaylarının insan kaynaklı küresel ısınma nedeniyle daha olası ve daha şiddetli hale geldiğini doğruluyor.
Ancak, Avrupa, Kuzey Amerika ve Çin dışındaki bölgelerdeki olayların yetersiz incelenmesi, iklim krizinin gerçek etkilerinin tam anlamıyla ortaya konamamasına neden oluyor. Özellikle Orta Doğu ve Kuzey Afrika gibi, hem büyük fosil yakıt üreticisi hem de iklim krizinden ağır darbe alan bölgelerde yeterli veri bulunmuyor.
