700 milyon yıllık sır: Kartopu Dünya’nın gizemli halkası ortaya çıktı
Yaklaşık 700 milyon yıl önce, Dünya’nın “Kartopu Dünya” olarak adlandırılan bir döneme girdiği ve gezegenin tamamının kalın buz tabakalarıyla kaplandığı düşünülüyor.
Bu dönemde yaşamın nasıl hayatta kaldığı ve daha sonra nasıl çeşitlendiği ise bilim insanlarının uzun süredir üzerinde çalıştığı bir konu.
Colorado’daki Pikes Peak’te bulunan bir kaya oluşumu, bu gizemi çözmede önemli bir anahtar olabilir.
Ulusal Bilimler Akademisi Bildirileri’nde yayınlanan yeni bir araştırma, Pikes Peak’teki granit kayaların içinde bulunan sıra dışı bir kumtaşı oluşumuna odaklanıyor.
“Tava” adı verilen bu kumtaşının, Kartopu Dünya döneminde oluşan buzulların erimesi ve ardından gelen süreçler sonucunda meydana geldiği düşünülüyor.
KAYAÇLARIN YAŞI BELİRLENDİ
Araştırmacılar, Tava kumtaşının içindeki demir damarlarını kullanarak kayaçların yaşını belirlemeyi başardılar. Bu yöntem, kumtaşının 690 ila 660 milyon yıl önce, yani Kartopu Dünya dönemine denk gelen bir zamanda oluştuğunu gösteriyor.
Bilim insanları, Kartopu Dünya döneminde devasa buzulların altında eriyik suyun biriktiğini ve bu suyun kum ve diğer tortularla karışarak bir çamur oluşturduğunu düşünüyor.
Buzulun ağırlığıyla birlikte bu çamur, alttaki kayalardaki çatlaklara ve boşluklara doğru itilmiş ve sonunda katılaşarak Tava kumtaşını oluşturmuş olabilir.
Bu süreç, günümüzde petrol ve doğal gaz çıkarmak için kullanılan hidrolik çatlatma yöntemine benzetilebilir.
Tava kumtaşının keşfi, Kartopu Dünya hipotezinin doğruluğunu desteklemekle kalmıyor, aynı zamanda jeolojik tarihte “Büyük Uyumsuzluk” olarak bilinen bir döneme de ışık tutuyor.
Büyük Uyumsuzluk, kaya kayıtlarında uzun bir zaman diliminin eksik olduğu dönemleri ifade eder. Örneğin, Büyük Kanyon’da bazı katmanlar arasında bir milyar yıldan fazla bir süreye ait kayıp gözlemlenmektedir.
Yeni bulgular, Büyük Uyumsuzluğun Kartopu Dünya’dan önce oluştuğunu gösteriyor. Bu da, Büyük Uyumsuzluğun buzul aşınması sonucu oluştuğu teorisine karşı çıkıyor.
