ABD Adalet Bakanlığı ve bir grup eyalet, Çarşamba günü geç saatlerde federal mahkemeden Google’ın popüler web tarayıcısı Chrome’u satmaya zorlanmasını istedi. 2 trilyon dolarlık şirketin satışı Google tekelini kırmak için ilk adım olacak.
Son dönemde Türkiye’de de muhalif haber sitelerine uyguladığı sansürle gündem olan Google, ABD’de de tekelleşmesi ile tepki çekti. Kurduğu ekosistem ile kullanıcıları kendi dünyasının dışına çıkarmadan data olarak biriktiren Google haksız rekabet ile suçlanıyor.
İnternet pazarında rekabet koşullarını eşitlemeye çalışan ABD hükümeti New York Times’ın haberine göre, bir dosya hazırladı. Dosyada, “Google’ın davranışları nedeniyle oyun alanı eşit değil ve Google’ın kalitesi, yasadışı olarak elde edilen bir avantajın haksız kazançlarını yansıtıyor. Çözüm bu boşluğu kapatmalı ve Google’ı bu avantajlardan mahrum bırakmalıdır” denildi.
SIRA ANDROİD’E GELECEK
Ağustos ayında Columbia Bölgesi ABD Bölge Mahkemesi Yargıcı Amit P. Mehta’nın Google’ın çevrimiçi aramada yasadışı bir şekilde tekel oluşturduğunu tespit eden çığır açıcı kararının ardından geldi .
Yargıç Mehta, Adalet Bakanlığı’ndan ve antitröst davasını açan eyaletlerden arama tekelini düzeltmek için Çarşamba günü sonuna kadar çözümler sunmalarını istedi.
Chrome’un satışının ötesinde, hükümet Yargıç Mehta’dan Google’a bir seçenek sunmasını istedi: ya akıllı telefon işletim sistemi olan Android’i sat ya da Google’ın Android kullanan telefonlarda hizmetlerini zorunlu hale getirmesini engelle. Google bu şartları ihlal ederse veya çözümler rekabeti iyileştirmede başarısız olursa, hükümet şirketi daha sonraki bir tarihte Android satmaya zorlayabilir.
MİCROSOFT’A DA UYGULANMIŞTI
Kapsamlı bir dosyalamayla hükümet ayrıca yargıçtan Google’ın akıllı telefonlarda ve tarayıcılarda otomatik olarak seçilen arama motoru olmak için Apple ve diğerleriyle ücretli anlaşmalar yapmasını durdurmasını istedi. Hükümet ayrıca Google’ın mahkeme tarafından rakip arama motorlarının şirketin sonuçlarını görüntülemesine ve verilerine on yıl boyunca erişmesine izin vermesi gerektiğini söyledi.
Öneriler , Adalet Bakanlığı’nın 2000 yılında Microsoft’u parçalama talebinde bulunmasından bu yana bir teknoloji antitröst davasında talep edilen en önemli çözümlerdir. Yargıç Mehta önerileri kabul ederse, Apple, Amazon ve Meta gibi teknoloji devlerinin hakimiyetine meydan okuyan bir dizi başka antitröst davasının tonunu belirleyecekler.
GOOGLE EKOSİSTEMİNİN EN BÜYÜK PARAÇALARI
Chrome ve Android’i satmaya zorlanmak Google için en kötü olası sonuçlardan biri olurdu. 2008’de tanıtılan ve kullanımı ücretsiz olan Chrome, teknoloji pazarı verilerini derleyen Statcounter’a göre küresel tarayıcı pazarının tahmini %67’sine sahip olarak dünyanın en popüler web tarayıcısıdır. Google’ın arama motoru Chrome’a dahildir.
Android, Statcounter’a göre pazarın tahmini %71’ine sahip dünyanın en popüler mobil yazılımıdır. Sistem açık kaynaklıdır, yani Samsung ve diğer telefon üreticilerinin kullanımı için Google’a ödeme yapması gerekmez. Ancak çoğu Android cihaz Google’ın uygulamaları önceden yüklenmiş olarak gelir.
Her ikisi de insanların şirketin ürünlerini kullanmaya devam etmesini sağlayan ayrıntılı Google ekosisteminin bir parçasıdır.
Hükümet dosyada, “Google’ın davranışları nedeniyle oyun alanı eşit değil ve Google’ın kalitesi, yasadışı olarak elde edilen bir avantajın haksız kazançlarını yansıtıyor. Çözüm bu boşluğu kapatmalı ve Google’ı bu avantajlardan mahrum bırakmalıdır.” dedi.
“GÜNLÜK YAŞAMI BOZAR”
Hukukçular, Chrome’un satışının zorlanması talebinin Yargıç Mehta tarafından şüpheyle karşılanabileceğini, bunun bir nedeninin de hükümetin 2000’li yıllarda Microsoft’u parçalama girişiminin bir temyiz mahkemesi tarafından bozulması olduğunu söyledi.
Microsoft davası sırasında Adalet Bakanlığı’nın antitröst bölümünde çalışan Stanford Hukuk Fakültesi’nde misafir öğretim görevlisi olan Doug Melamed, “Hükümet için bu zorlu bir tırmanış olacak” dedi.
Google, arama tekelini düzeltmek için kendi önerilerini 20 Aralık’a kadar sunmaya hazırlanıyor. Her iki taraf da, Yargıç Mehta’nın bu baharda çözümlerle ilgili argümanları dinlemesi beklenmeden önce taleplerini değiştirebilir. Yaz sonuna kadar karar vermesi bekleniyor .
Google’ın küresel işler başkanı Kent Walker, hükümetin önerisini “aşırı” olarak nitelendirdi. Walker bir blog yazısında konuya ilişkin “DOJ’un çılgınca geniş kapsamlı teklifi mahkemenin kararının çok ötesine geçiyor. İnsanların sevdiği ve günlük yaşamlarında faydalı bulduğu bir dizi Google ürününü -hatta arama’nın bile ötesinde- bozacaktır.”
ADALET BAKANLIĞI YORUM YAPMAYI REDDETTİ
Düzenleyiciler son yıllarda en büyük teknoloji şirketlerinin gücüne karşı sert önlemler aldı. Adalet Bakanlığı ayrıca Google’ı reklam teknolojisindeki hakimiyeti nedeniyle ve Apple’ı tüketicilerin sıkı sıkıya örülmüş cihaz ve yazılım evreninden ayrılmasını zorlaştırdığı için dava etti. Federal Ticaret Komisyonu, Amazon ve Meta’yı ayrı ayrı dava ederek onları rekabete aykırı davranışta bulunmak ve rakipleri engellemekle suçladı.
Bu çabaların Başkan seçilen Donald J. Trump döneminde de devam edip etmeyeceği belirsizdir. Antitröst davalarının bazıları onun ilk yönetimi sırasında başladı.
Hükümetin Google arama davasında kazandığı zafer, geçen yıl 10 haftalık bir davanın ardından geldi. Adalet Bakanlığı avukatları, Google’ın Apple, Mozilla, Samsung ve diğerleriyle kullanıcılar bir akıllı telefon veya bir web tarayıcısında yeni bir sekme açtığında görünen varsayılan arama motoru olmak için anlaşmalar imzalayarak rakiplerini devre dışı bıraktığını söyledi. Davada sunulan kanıtlara göre Google, 2021’de bu anlaşmaların bir parçası olarak toplamda 26,3 milyar dolar ödedi.
Hükümet, bu anlaşmaların Google’ın gücünü pekiştirdiğini ve arama trafiğinin sağlam olmasını garantilediğini savundu. Şirket daha sonra topladığı verileri arama motorunu iyileştirmek için kullandı ve bu da müşterilerin geri gelmesini sağladı.
YAPAY ZEKA HİSSELERİNİ ELDEN ÇIKARMAK ZORUNDA KALACAK
Google, anlaşmalarının yasayı ihlal etmediğini ve kullanıcıların Google’ı, Microsoft’un Bing veya DuckDuckGo gibi arama motorlarından daha iyi bilgi bulma özelliği nedeniyle seçtiğini savundu.
Görüşmelere yakın üç kişiye göre, eyaletler ve Adalet Bakanlığı, Çarşamba günü son başvuru tarihine kadar ne talep edeceklerine karar vermeye çalışıyordu.
Hükümet ayrıca yargıçtan Google’ın arama motorlarıyla rekabet edebilecek teknolojiyi kontrol eden yapay zeka şirketlerindeki hisselerini elden çıkarmasını istedi. Üretken AI teknoloji alanında bir sonraki büyük oyun alanı olarak ortaya çıktı ve Google kendi AI’sını arama sonuçlarına zaten entegre etti.
Google, Claude adlı bir sohbet robotu yapan bir AI girişimi olan Anthropic’e yatırımcıdır. Anthropic, yorum talebine yanıt vermedi.
Hükümet, yayıncıların ve web sitesi sahiplerinin ayrıca Google’ın yapay zeka modellerinin söz konusu içeriği eğitim amaçlı kullanmasını engelleme yetkisine sahip olması gerektiğini belirtti.
Pazartesi günü, bir federal yargıç, ABD Doğu Virginia Bölge Mahkemesi’nde Google’a karşı açılan ikinci büyük antitröst davasında (reklam teknolojisiyle ilgili dava) kapanış konuşmalarını dinleyecek.
