Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanı Vedat Işıkhan, TBMM Genel Kurulu’nda bakanlığının 2025 yılı bütçesine ilişkin konuştu.
Işıkhan yakın zamanda açıklayacakları Ulusal İstihdam Stratejisi’nin, “yeni dönemde çalışma hayatının temel taşlarını oluşturacak bir hedefle hazırlandığını; bu stratejiyle, dijital ve yeşil dönüşümün getirdiği fırsatları değerlendirirken ortaya çıkan zorluklara karşı iş gücü piyasasında beceri uyumunu sağlamayı, eğitim ve istihdam arasındaki bağı daha da güçlendirmeyi, sosyal koruma sistemlerini, istihdamı teşvik edecek bir yapıda yeniden kurgulamayı ve kırsal alanlarda ekonomik çeşitliliği artırarak sürdürülebilir istihdam fırsatları yaratmayı” hedeflediklerini söyledi.
İşsizlik oranının, son 18 aydır tek hanelerde seyrettiğini ve Orta Vadeli Program hedefleriyle uyum içinde ilerlediğini belirten Işıkhan, “Önümüzdeki 3 yıllık süreçte istihdamı, yıllık ortalama 758 bin kişi artırmayı ve iş gücüne katılma oranlarında beklenen artışa rağmen işsizlik oranını kalıcı olarak tek haneli seviyelere çekmeyi hedefliyoruz. Ayrıca, genç nüfusumuzun iş gücü piyasasına dahil olması konusunda da önemli adımlar atıyoruz” diye konuştu.
TÜİK verilerine göre genç işsizlik oranının son 5 yılda 8,6 puan azalarak ekim ayı itibarıyla yüzde 16,6 seviyesine gerilediğini söyleyen Işıkhan, “Ne eğitimde ne istihdamda olan gençlerin oranı da dikkat çekici bir şekilde azalmaktadır. 2020 yılına kıyasla 2,1 puanlık bir düşüşle yüzde 26,3 seviyesine gerileyen bu oran, gençlerimizi daha fazla eğitim ve iş imkanıyla buluşturduğumuzun somut bir adımıdır” dedi.
Asgari ücret zammına değinen Işıkhan, “Asgari ücret sadece çalışanlarımızın yaşam standartlarını belirlemekle kalmayıp aynı zamanda sosyal adaletin ve ekonomik büyümenin sağlanmasında da kritik bir öneme sahiptir. Bakanlık olarak bu gerçeğin bilinciyle hareket ediyor, asgari ücretin hem çalışanlarımız hem de işverenlerimiz için dengeli bir şekilde belirlenmesini sağlamak için azami bir gayret gösteriyoruz” ifadelerini kullandı.
Asgari Ücret Tespit Komisyonu’nun 2025 yılı asgari ücretini belirlemek üzere ikinci toplantısını 16 Aralık Pazartesi günü yapılacağını hatırlatan Vedat Işıkhan, “Ayrıca, işçilerimizin gelirlerini artırma amacıyla başlattığımız asgari ücret desteğini gerektiği noktada güçlendirdik. 2024 yılı itibariyle bu desteği aylık 700 liraya çıkardık. Yılın ilk 9 ayında yaklaşık 1,5 milyon iş yerine değerli arkadaşlarım, toplamda 38 milyar lira asgari ücret desteği sağladık. 2025 yılında geçerli olacak asgari ücreti belirleme sürecinde de çalışanlarımızın refahını artırırken işverenlerimizin rekabet gücünü koruyacak dengeli bir çözüm için kararlılıkla çalışıyoruz. Şimdiden alınacak kararın ülkemize, işverenlerimize ve çalışanlarımıza hayırlı olmasını temenni ediyor, Komisyon çalışmalarının başarıyla sonuçlanmasını diliyorum” dedi.
2024 yılı Temmuz ayında en düşük devlet memuru aylığının 39 bin 177 liraya yükseldiğini söyleyen Işıkhan, “Bu başarı hükümetimizin kamu çalışanlarına yönelik duyarlılığını açıkça ortaya koymaktadır. 2025 yılı için kamu görevlilerimize ve emeklilerimize yüzde 6 artı yüzde 5 oranında zam yapılması karara bağlanmıştı. Enflasyon farklarının yüksek olması durumunda farkın maaşlara eklenmesiyle kamu görevlilerimizin alım gücünü korumaya yönelik kararlılığımız sürecektir. 2025 yılında gerçekleştireceğimiz toplu sözleşme görüşmeleriyle 2026 ve 2027 yıllarını kapsayacak şekilde kamu görevlilerimizin mali ve sosyal haklarını yeniden masaya yatırıyor inşallah 2025 yılında da tüm tarafların mutabık kalacağı sonuçlara ulaşmayı hedefliyoruz” şeklinde konuştu.
Sendikalaşma oranına değinen Işıkhan, “2013 yılında yüzde 9,21 seviyelerinde olan işçi sendikalaşma oranı 2024 yılı itibarıyla yüzde 14,80 seviyelerine yükselmiştir. Kamu görevlilerinde ise 2002 yılında yüzde 47,94 olan sendikalaşma oranı 2024 yılında yüzde 75,18 seviyelerine çıkmıştır. Sendikal haklara ve çalışan haklarına yönelik aykırılıklarda bakanlık olarak devreye giriyoruz. 31 Mart 2024 tarihinde yapılan yerel seçimlerden sonra yönetimleri değişen belediye çalışanlarından Rehberlik ve Teftiş Başkanlığımıza, sendikalardan ve işçilerden toplu iş sözleşmesi hükümlerinin uygulanmaması, toplu işçi çıkarılması, sendikal özgürlüklerin engellenmesi, mobbing ve eşitlik ilkesine aykırılık hususlarında ihbar ve şikayet başvurularında bulunulmuştur. Yapılan incelemelerde Van ve Iğdır belediyeleri başta olmak üzere bunlara bağlı iştirakler hakkında idari para cezası uyguladı; nerede işçi hakları? Bakın, suç teşkil eden hususlarla ilgili olarak savcılıklara suç duyurusunda bulunuldu” ifadelerini kullandı.
İşçi güvenliği konusunda önemli tedbirler aldıklarını savunan Vedat Işıkhan, şunları söyledi:
“İş sağlığı ve güvenliği alanında alınan tedbirler ve uygulanan politikalar sayesinde iş kazalarına bağlı ölüm oranları 2002’den bu yana önemli ölçüde azalmış, özellikle yüksek risk taşıyan sektörlerde fark yaratılmıştır ancak bu başarılar bizim için yeterli değildir. İş sağlığı ve güvenliği konusundaki vizyonunu daha da ileriye taşıyacak Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Strateji Belgesi’ni oluşturmak için kapsamlı bir çalışma süreci başlattık. 2025 yılında Ulusal İş Sağlığı ve Güvenliği Konseyi’ni toplayarak tüm tarafların katılımıyla kapsayıcı bir yaklaşım benimseyeceğiz. Diğer yandan, 2025 yılını inşallah, seferberlik hâlinde, geleceğimiz olan çocuklarımız ve gençlerimiz için okul öncesinden başlayarak iş sağlığı ve güvenliği kültürünü yerleştirecek faaliyetlerle geçirmeyi hedefliyoruz. Bu kapsamda, eğitim müfredatlarını güncellemekten farkındalık kampanyalarına kadar geniş bir yelpazede çalışmalarımızı sürdüreceğiz.”
“SGK gelirlerinin giderleri karşılama oranı 2002’de yüzde 71,5 iken, 2024 sonunda yüzde 95,7 olarak gerçekleşmesi beklenmektedir” diyen Işıkhan, “Prim gelirlerinin emekli aylıklarını ve sağlık giderlerini karşılama oranı 2002’de yüzde 60,9 iken 2024 yılı sonunda yüzde 74,8 olarak tahmin edilmektedir. 2023 ve 2024 döneminde 2 milyon iş yeri ve 13 milyon sigortalı için toplam 470 milyar lira destek verdik. Sosyal güvenlik kapsamını yüzde 99 seviyelerine ulaştırdık. Aktif sigortalı sayısı 2002’de 12 milyon iken bugün 26 milyona yükselmiştir. Kayıt dışı istihdam oranı 2002’de yüzde 52 iken 2024’te 27,75’e inmiştir” diye konuştu.
2024 yılının “Emekliler Yılı” ilan edildiğini hatırlatan Işıkhan, “Yılbaşında inşallah emeklilerimizin aylıklarında kanuni düzenlemeler uyarınca gereken artışlar yapılacaktır” dedi.
SGK’nin alacakları ve prim borçları hakkında bilgi veren Işıkhan, “Kapsamlı ve sürdürülebilir sosyal güvenlik sistemi için SGK’nın prim gelirlerinin tahsilatı bizim için oldukça önemlidir. Bu yılın ilk aylarında açıkladığında belediyelerin toplam 96 milyar liralık prim borcu vardı, bugünkü prim borcu yaklaşık 160 milyara yükselmiştir. SGK’nın 2024’ün ilk dokuz ayındaki prim geliri ise 2 trilyon 15 milyar liradır. Özel sektör işverenlerinden olmak üzere, 11 aylık sürede yaklaşık 46,6 milyar lira tahsilat gerçekleştirdik. Bu tahsilatın 11 milyar 750 milyonluk kısmı belediye prim borçlarıdır” şeklinde konuştu.
(HABER MERKEZİ)
