Kuru meyveler, sağlıklı atıştırmalıklar olarak popülerlik kazanmış olsa da, tüketilmeden önce nasıl hazırlanması gerektiği konusunda çeşitli görüşler bulunmaktadır. Marketlerde kiloyla satılan kuru meyveler, mikroplar ve mantarlarla kontamine olabilir. Ayrıca, paketli endüstriyel kurutulmuş meyveler genellikle alerjisi veya astımı olan kişiler için zararlı olabilecek kükürt dioksit ile işlenir.
Kurutulmuş meyvelerin tüketilmeden önce yıkanması, potansiyel zararlı etkilerin riskini büyük ölçüde azaltır. Ancak, ev yapımı ve sanayi tipi kurutulmuş meyvelerin temizlenmesi için farklı yöntemler uygulanması gerekir.
Bilim insanları, yıkanmamış kurutulmuş meyvelerin iki ana tehdit oluşturabileceğini belirledi: mikrobiyolojik ve kimyasal.
Kurutulmuş meyvelerdeki düşük nem oranı, taze meyvelerde bulunan bakteri, maya ve küf gibi mikroorganizmaların gelişmesi ve çoğalması için uygun koşulların olmamasını sağlar. Bu durum, kurutma işleminin bozulmayı yavaşlatmak ve bulaşıcı hastalık riskini azaltmak için etkili bir yöntem olmasına yardımcı olur.
Kurutma işlemi, hastalığa yol açan virüsler üzerinde neredeyse hiç etkili olmaz ve mikropları tamamen yok etmez. Bu süreçte hayatta kalan mikroorganizmalar, uykuda kalır ve nemle karşılaştıklarında tekrar aktif hale gelebilir. Özellikle, kurutulmuş meyveler uygun şekilde kapatılmayan torbalarda saklandığında bu durum meydana gelebilir.
Salmonelloz, stafilokok, E. coli, şigelloz gibi hastalıklara yol açabilir
Yıkanmamış kuru meyve tüketimi, salmonelloz, stafilokok, E. coli, şigelloz gibi gıda kaynaklı hastalıklara yol açabilir. Bu tür durumlar nadir değildir. Örneğin, 2021 yılında İngiltere’de kurutulmuş hurma tüketimi nedeniyle hepatit A salgını yaşanırken, 2018-2019 yıllarında Norveç ve ABD’de kurutulmuş egzotik meyveler ve hindistancevizi nedeniyle salmonelloz salgınları görüldü.
Bulaşıcı hastalıklarla enfeksiyon kapma riski, hem evde kurutulmuş meyveler hem de marketlerde ağırlıkla satılan meyveler için geçerlidir. Ancak paketli kuru meyvelerin yüzeylerinde genellikle bakteri bulunmaz. Çünkü bu meyveler, kurutulmadan ve paketlenmeden önce mikrodalga ısıtma, radyo frekans tedavisi, kızılötesi ısıl işlem ve ultraviyole ışınlama gibi modern dezenfeksiyon yöntemlerinden geçirilir.
Endüstriyel işlenme bakteri ve mantar sayısını güvenli bir seviyeye indirir
Kurutulmuş meyvelerin endüstriyel işlenmesi, viral partikülleri yok etmenin yanı sıra bakteri ve mantar sayısını güvenli bir seviyeye indirir ve mikotoksinleri nötralize eder. Bu nedenle paketlenmiş kuru meyvelerden hastalık kapma riski oldukça düşüktür. Ancak, paketlenmiş kuru meyveler mikrobiyolojik açıdan güvenli olsa da, başka bir risk söz konusudur. Özellikle kuru üzüm ve kuru erik gibi meyveler, kararmayı ve bozulmayı önlemek amacıyla kükürt dioksit içerir.
Kükürt dioksitin toksisitesi düşüktür, vücutta ayrışır ve idrarla atılır. Kurutulmuş meyvelerden alınan bu miktarlarda sağlıklı kişiler için zararlı değildir. Ancak, astımı olanlar veya sülfitlere alerjisi bulunan kişiler için, yıkanmamış endüstriyel kurutulmuş meyveler astım krizlerine veya alerjik reaksiyonlara yol açabilir.
Kuru erik veya kuru kayısı gibi meyvelerin düzgün şekilde yıkanması, kirletici maddelerin türüne bağlı olarak farklı yöntemler gerektirir. Ağırlıkla satılan ev yapımı ve endüstriyel kurutulmuş meyveler için yıkama işlemi farklı şekilde yapılmalıdır.
Kuru meyveler nasıl yıkanır?
Marketten alınan ev yapımı ve kurutulmuş meyveleri yıkamak için, çoğu mikrobiyolojik kirlenmeyi temizlemek adına meyveleri bir kevgir içine koyup, akan su altında iyice durulamak yeterlidir.
Endüstriyel olarak kurutulmuş meyvelerin yıkama yöntemi, genellikle yüzeyindeki ana kimyasal kirletici olan kükürt dioksit nedeniyle farklıdır. Kükürt dioksit suda çözünebilen bir madde olduğundan, meyveleri ılık suya (40-50 °C) koyarak 20-30 dakika bekletmek, bu maddelerin çoğunu uzaklaştırmaya yardımcı olabilir.
Kurutulmuş meyvelerin yüzeyindeki tozu temizlemek için, önce akan su altında yıkayın, sonra bir kaseye koyup üzerini kapatarak ılık suyla (40-50 °C) 20-30 dakika bekletin. Bu süre sonunda meyveler yumuşayıp şiştikten sonra tekrar yıkayın. Bu işlem, alerjisi veya astımı olan kişiler dahil herkes için meyveleri güvenli hale getirecektir.
Kurutulmuş meyveleri kullanmadan önce mutlaka yıkamayı unutmayın çünkü nem, bozulmalarına ve küf oluşumuna neden olabilir.
