ABD’yi Ay’a geri döndürecek dev roket iptal edilmekle karşı karşıya

NASA‘nın Artemis programı kapsamında geliştirilen ve insanlığı yarım asır sonra Ay’a döndürmesi beklenen Space Launch System (SLS) roketi, iptal tehlikesiyle karşı karşıya. Ars Technica’nın kıdemli uzay muhabiri Eric Berger’in aldığı bilgilere göre, SLS projesinin iptal edilme olasılığı yüzde 50’yi bulmuş durumda.

NASA’nın Ay’a dönüş programı Artemis, bir kez daha büyük bir belirsizlikle karşı karşıya. Uzay ajansı, yıllardır devam eden gecikmeler ve milyarlarca doları aşan maliyet artışları nedeniyle programın ana roketi olan SLS’i tamamen, bütünüyle iptal etmeyi ciddi şekilde değerlendiriyor.

Maliyetler inanılmaz boyutta

SLS, ilk olarak 2011 yılında Uzay Mekiği (Space Shuttle) programının yerine geçmesi için tasarlandı. Kongre, bu dev roketin ilk fırlatılışını 2016’da gerçekleştirmesini şart koşmuştu. Ancak teknik zorluklar ve üretim problemleri nedeniyle bu tarih sürekli ertelendi ve SLS, 2022’de Artemis I göreviyle ilk kez fırlatılabildi. Bu gecikmeler, Ay’a ilk insanlı iniş görevi olacak Artemis III’ün tarihinin 2025’ten 2026’ya ertelenmesine de neden oldu.

NASA’nın 2022 yılı itibarıyla SLS için toplamda 23,8 milyar dolar harcadığı ve bütçenin 6 milyar dolar aşıldığı bildiriliyor. SLS’nin yeniden kullanılamaz yapısı, projenin maliyetini daha da artırıyor. Her fırlatma için yeni roket aşamalarının inşa edilmesi gerekiyor. Bu, SpaceX’in tamamen yeniden kullanılabilir tasarımı olan Starship ile büyük bir tezat oluşturuyor.

SLS’nin iptali durumunda, Artemis programını sürdürmek için net bir alternatif bulunmuyor. SpaceX’in Falcon Heavy roketi, Orion uzay aracını Ay’a tek başına taşıyacak kapasitede değil. Aktarılanlara göre Orion, önce Flacon Heavy ile Dünya yörüngesine taşınıp ardından başka bir roketle (belki Centaur V roketi ile) Ay’a gönderilmesi mümkün olabilir. Ancak bu, tamamen bir varsayımdan ibaret. Belki de NASA tamamen SpaceX’in Starship roketine bel bağlayabilir.

Artemis programının geleceği tartışılırken, bir diğer büyük oyuncu Boeing de uzay sektöründeki varlığını sorguluyor. Şirket, SLS’nin ana yüklenicilerinden biri ve United Launch Alliance (ULA) ortak girişiminde Centaur V roketlerini üretiyor. Ancak Boeing, son dönemdeki Starliner krizleri ve mali baskılar nedeniyle uzay bölümünü satmayı düşünüyor.

Öte yandan SpaceX, Blue Origin ve diğer özel şirketler, Ay’a dönüş hedefini gerçekleştirmek için çalışmalarını hızlandırıyor. NASA’nın Artemis programında yaşadığı bu kritik dönüm noktası, yalnızca Ay’a yolculuğun değil, uzay yarışının geleceğini de şekillendirecek gibi görünüyor.