Devon Science adıyla tanınan bir bilim insanının yaptığı deney, yeni yıkanmış elleri altında tutarak kurumasını sağlayan makinelerde ne kadar bakteri olduğunu ortaya koydu.
Daily Mail’de yer alan habere göre, laboratuvar bilimcisi, bir petri kabını kurutucunun altına yerleştirdi ve makineden fışkıran bakterileri topladı. Adil bir test olması için laboratuvarındaki atmosferden de bakteri topladı ve her iki örneği de bir gece boyunca bıraktı.
Ertesi gün, el kurutma makinesi mikroplarının bulunduğu petri kabında, beyaz, sarı ve siyah lekeler halinde görünen çeşitli bakteri ve mantar benekleri görüldü. Ancak, bir kişinin ellerini kurulamasını taklit etmek için havada sallanan tabak tamamen temiz kaldı. Bilim insanı, bu nedenle el kurutma makinesi kullanmaktan kaçındığını ve bunun yerine kağıt havlu kullanmayı ya da ellerini silkeleyerek kurulamayı tercih ettiğini itiraf etti.
TUVALET KAĞIDI DA BAKTERİ ÜRETTİ AMA…
Deneyin bir sonraki kısmında Devon Science, daha önce ellerini kurulamak için kullandığı tuvalet kağıdını bir petri kabına sürdü. Bu da çeşitli bakteriler üretse de, el kurutma makinesinden elde edilenden çok daha azdı.
Son olarak, kurutucunun iç havalandırma deliğinden örnek aldı; bu delik o kadar kirliydi ki, pamuklu çubuk siyah çıktı. Sonuçlar yine farklı bakteri türleriyle dolu bir petri kabı gösterdi, bunlar da üfleyiciden çıkan bakterilere benzer türdendi.
Mide bulandırıcı sonuçların ardından Devon Science, “Artık bakterilerin nereden geldiğini biliyorum, aslında makinenin içinde yaşıyorlar” dedi.
Laboratuvar bilimcisi, hangi bakterilerin yakalandığını açıklamasa da önceki araştırmalar E. coli, hepatit ve dışkıda bulunan bakterilerin halka açık tuvaletlerde saklandığını gösteriyor.
Önceki çalışmalar ayrıca el kurutma makinelerinin, etraflarındaki havayı emdiklerinde insanların ellerine bakteri püskürtebileceğini ve mikroorganizmaların burada kalabileceğini öne sürmüştü.
254 FARKLI BAKTERİ
Connecticut Üniversitesi ve Quinnipiac Üniversitesi’ndeki araştırmacılar tarafından 2018 yılında yapılan bir çalışmada, umumi tuvaletlerdeki sıcak hava el kurutma makinelerinin havadaki bakterileri emerek yeni yıkanmış ellerin üzerine bırakıp bırakmadığı test edildi.
Araştırmacılar bir petri kabını 30 saniye boyunca banyodaki el kurutma makinesinden gelen sıcak havaya maruz bıraktı. Kabın içinde 254 kadar bakteri kolonisinin filizlendiğini tespit ettiler.
Daha sonra el kurutma makinelerine yüksek verimli partikül hava (HEPA) filtreleri takarak bakterilerin kurutucudan geçen havaya karışmasını engellediler. Testi tekrarladıklarında, kaplardaki bakteri miktarının yüzde 75 oranında azaldığını gördüler.
Bu, el kurutma makinelerinden püsküren bakterilerin çoğunun umumi tuvaletlerdeki havadan kaynaklandığını gösteriyor.
UMUMİ TUVALETLER MİKROP SAÇIYOR
Halka açık tuvaletlerdeki el kurutma makineleri ile yapılan deney, bu makinelerin bakteri dolu olduğunu, bakterilerin büyük kısmının da tuvaletlerdeki havadan kaynaklandığı bir kez daha gözler önüne serdi.
Bu da aslında umumi tuvaletlerde riskli olan esas şeyin el kurutma makineleri değil, tuvaletlerin kendisi olduğunu ortaya koyuyor.
Güney Avustralya Üniversitesi’nde çevre bilimi profesörü olan Erica Donner, New York Times’a yaptığı açıklamada, halka açık tuvaletlerle ilgili bazı sağlık riskleri bulunduğunu, riskin boyutunun ise tuvaletin ne sıklıkta temizlendiği ve ne kadar iyi havalandırıldığı da dahil olmak üzere pek çok unsura bağlı olduğunu söyledi, “Sadece el kurutma makineleri değil, tuvaletlerin kendisi mikrop kaynıyor” dedi.
Uzmanlar geçmişte iş yeri, uçak ve yolcu gemisi tuvaletleri de dahil olmak üzere, hastalığa neden olan bazı virüslerin ve bakterilerin umumi tuvaletlerde yayılımını takip etti. Yapılan detaylı incelemelerde, yurt tuvaletlerinde Salmonella, ilkokul tuvaletlerinde Hepatit A. bulaşma riskinin çok yüksek olduğu sonucuna varıldı.
Sadece Salmonella, Hepatit A değil ayrıca salgınlar sırasında kolera, dizanteri etkenleri, genital enfeksiyonlara yol açan bazı mikroorganizmalar da bu tür genel tuvaletlerden bulaşabilir. Bu mikroorganizmaların bir kısmı bizlerin fekal-oral yol dediğimiz yolla yani dışkıda bulunan mikroorganizmanın ele bulaşması ve kontamine olmuş ellerimizi yıkamamamız durumunda elimizi ağzımıza götürdüğümüzde (örneğin yemek yerken) ağzımız yolu ile vücuda giren mikroorganizmalardır. Bir bölümü ise özellikle kontamine olmuş ortamdan genital organlara temas sonrası bulaş yolu ile (genital mantar enfeksiyonlar, HPV vb.) vücudumuza girerek hastalık oluşturur.
Enfeksiyon Hastalıkları ve Klinik Mikrobiyoloji Uzmanı Prof. Dr. Bülent Ertuğrul
KLOZET EN BÜYÜK KAYNAK
Dr. Donner, çok sayıda araştırmayla umumi tuvaletler başta olmak üzere tüm tuvaletlerdeki yüzeylerde patojenik mikropların varlığını da belgeledi. Arizona Üniversitesi mikrobiyoloji profesörü Charles Gerba ise bu patojenlerin çoğunun yolunu klozet aracılığıyla bulduğunu ve banyo yüzeylerine yayıldığını, çünkü dışkı ve hatta idrarın birçok bakteri ve virüs içerebileceğini söyledi.
TUVALET BULUTU VE YAYILAN HASTALIKLAR
Çalışmalar, tuvaletlerdeki küçük mikropların sifonu çektikten sonra havada 1,5 metre yüksekliğe ulaşabilen ve çevredeki yüzeylere yerleşmeden önce bir saat veya daha uzun süre askıda kalabilen aerosol halindeki bir bulut içinde dağıldığını gösteriyor. Yani sifon çekildikten sonra bir ‘tuvalet bulutu’ oluşuyor.
Sifon çektikten sonra tuvalette meydana gelen ‘bulut etkisi’ ve el kurutma makinelerinin kullanımı, ıslak ellerdeki veya yakındaki açık çöp kutularındaki bakterileri 3 metreye kadar yayabiliyor. Bu da umumi tuvaletlerde sifon kolu, lavabo muslukları ve hatta çıkış kapılarının dahi kirlenebileceği anlamına geliyor.
En yaygın enfeksiyon yolunun tam da burada ortaya çıkıyor. Enfekte bir kişinin dışkısındaki patojenlerin yayıldığı kirli yüzeylere dokunduktan sonra ağzınıza yüzünüze dokunursanız ‘fekal-oral yol’ ile hastalık kapabilirsiniz.
