Başta asgari ücretliler olmak üzere çalışan kesim Aralık ayında belirlenecek asgari ücrete odaklandı.
Asgari Ücret Tespit Komisyonu çalışmaları başlamadan çok önce kamuoyunda asgari ücret ile ilgili beklentiler, senaryolar da konuşulmaya başlarken, temel merak konusu artış için hedef enflasyonun mu, yoksa gerçekleşen enflasyonun mu alınacağı noktasında yoğunlaşıyor.
Önceki yıllarda yüksek enflasyon nedeniyle yılda iki kez artırılan asgari ücret sıkılaşma politikaları sonucu 2024 yılı için yıllık olarak belirlenmiş ve yüzde 49’luk zam oranıyla brüt 20 bin 2, net 17 bin 2 lira olarak uygulanmıştı.
2025 yılı için konuşulan senaryolarda öne çıkan olasılık ve hesaplamalar yapılmaya başlandı.
İşte 2025 için olası zam oranları ve asgari ücret tutarları…
1- Yüzde 17,5 ve yüzde 21: 19 bin 977 ile 20 bin 572 TL
Asgari ücret tartışmalarında konuşulan konulardan biri artışın hedef enflasyona göre yapılması.
Orta Vadeli Program’a göre 2025 için enflasyon beklentisi yüzde 17,5 seviyesinde. OVP’de yer alan hedef enflasyona göre zam yapılması durumunda asgari ücret 2025 için 19 bin 977 seviyesine çıkacak.
Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası (TCMB) ise son enflasyon raporunda 2025 için enflasyon beklentisini yüzde 14’ten yüzde 21 seviyesine çıkarmıştı. TCMB’nin enflasyon beklentisi dikkate alınırsa asgari ücret yüzde 21 artışla 20 bin 572 TL’ye çıkacak.
Son enflasyon raporu sunumunda TCMB Başkanı Fatih Karahan, asgari ücret konusunda karar verici merci olmadıklarını vurgularken, enflasyona etkileri bağlamında da bu konuda değerlendirmeler olmuştu.
“Ücret dağılımında düşük vasıflı çalışanların ücretlerinin dağılımda zarar görmemesi için artışın enflasyona zarar vermeyeceğini öngörmek lazım” diyen Akçay, diğer ücretlerdeki artışın asgari ücretin gerisinde kalacağını dile getirmişti.
Öngörülerin de düşük zamları gösterdiğine dikkat çeken Akçay, “Bu enflasyon için olumlu. Şunu söylemekte fayda var bir noktada illa ki ileriye dönük endekslemeye geçmeliyiz. İleriye dönük endeksleme devreye girmek zorunda. Konjonktürün de uygun olduğu kanaatindeyim” ifadelerini kullanmıştı.
2- Yüzde 25: 21 bin 253 TL
TCMB’nin son enflasyon raporunda 2025 için enflasyon tahmininin üst bandı yüzde 26 olarak belirlendi.
Bununla birlikte yabancı kurumlardan gelen bazı yorumlar ve yetkili isimlerden gelen açıklamalar asgari ücrette ikinci senaryo olarak yüzde 25 seviyesinin öne çıkmasına neden oldu.
Ekim ayının sonunda TCMB Başkanı Fatih Karahan’ın Washington’da yatırımcılarla gerçekleştirdiği görüşmelerde 2025 para politikasını şekillendirirken asgari ücret artışı boyutunu da değerlendirmeye alacakları mesajını verdiği belirtilmişti.
Bloomberg’e konuşan ve Karahan’ın yatırımcılarla toplantısından edinilen bilgilere atıfta bulunan kaynaklara göre yetkililer yüzde 25 civarı asgari ücret artışının 2025 enflasyon görünümüyle uyumlu olacağı mesajını vermişti.
Deutsche Bank geçen hafta Türkiye’de ekonomi yönetimi, banka yöneticileri, ekonomistler ve akademisyenlerle yaptığı görüşmelerin ardından hazırladığı notta Türkiye’de yetkililerin enflasyon görünümü konusunda temkinli iyimserlik içinde olduğunu belirtti. Notta enflasyon görünümü açısından kritik önemdeki 2025 asgari ücreti konusunda “Genel beklenti yüzde 25-30 artış yönünde” ifadeleri kullanıldı.
Notta enflasyon görünümü açısından kritik önemdeki asgari ücret artışına da ayrı bir bölüm açıldı.
Asgari ücrette 2025 için genel beklentinin yüzde 25-30 arasında bir artış olduğunu belirten Deutsche Bank ekibi, asgari ücrette yüzde 30’un üzerinde bir artışın, yavaşlayan ekonomi ortamında işletmeleri zor durumda bırakacağı ve enflasyon beklentilerini bozacağı yönünde bir kanı olduğunu söyledi.
Diğer yandan, Ankara Ticaret Odası (ATO) Yönetim Kurulu Başkanı Gürsel Baran, TCMB Başkanı Fatih Karahan’ın asgari ücrette yüzde 25 civarı artışın 2025 yılı enflasyon görünümüyle uyumlu olacağı mesajını verdiğini belirterek, “Biz de yapılacak zammın bu seviyede olması gerektiği kanaatindeyiz” dedi.
Bu senaryoya göre yüzde 25 zam yapılırsa, asgari ücret 21 bin 253 lira olacak.
3- Yüzde 30: 22 bin 103 TL
Asgari ücrete ilişkin görüş bildiren yabancı kurumlardan bir bölümü de yüzde 30’lık tahmin belirtti.
Bu oranda bir zam yapılması durumunda asgari ücret 22 bin 103 lira olacak.
4- Yüzde 35: 22 bin 953 TL
Asgari ücrette yüzde 35’lik artış senaryosu da farklı düzeylerde dile getiriliyor.
Bu senaryoda gerçekleşen enflasyona daha yakın bir asgari ücret tahmini öne çıkıyor. Söz konusu senaryo siyaset sahnesinde de dile getirilen senaryolar arasında yer alıyor.
Eğer pazarlıklar böyle başlar ve başladığı yüzde 35 ile biterse asgari ücret 22 bin 953 lira olarak uygulanacak.
5- Yüzde 44: 24 bin 483 TL
Son senaryo ise gerçekleşen enflasyona göre bir artış yapılacağı yönünde.
TCMB’nin son enflasyon raporunda 2024 yıl sonu için enflasyon tahmini yüzde 38’den yüzde 44’e çıkarıldı.
Kamuoyunda asgari ücretlilerin refah kaybı yaşamaması için gerçekleşen enflasyona göre zam senaryosu da öne çıkmıştı. Ankara’da siyaset arenasında olduğu gibi, bazı akademisyenler de gerçekleşen enflasyona işaret etmişti.
Eğer bu veri baz alınırsa, asgari ücret 24 bin 843 lira olacak.
