ABD, yapay zeka ve askeri alanlarda teknolojik üstünlüğünü koruma çabalarını hızlandırarak, aralarında 70’ten fazla Çin merkezli firmanın da bulunduğu 80 kurumu ihracat kara listesine ekledi. Bu adım, özellikle Çin’in yapay zeka çipleri, yüksek performanslı hesaplama sistemleri ve kuantum teknolojileri geliştirme çabalarını yavaşlatmayı hedefliyor. Çok sayıda şirket kara listeye eklendi
ABD Ticaret Bakanlığı’na bağlı Sanayi ve Güvenlik Bürosu (BIS) tarafından yayımlanan karara göre, listeye eklenen kuruluşlar arasında Çin dışında Birleşik Arap Emirlikleri, Güney Afrika, İran ve Tayvan’dan da şirketler bulunuyor. Kara listeye giren firmalarla iş yapmak isteyen Amerikan şirketlerinin öncelikle lisans alması gerekiyor; ancak bu lisans taleplerinin neredeyse tamamı reddediliyor. Bu “liste” Donald Trump’ın 2019 yılında Huawei’yi kara listeye eklemesiyle başlamış ve ilerleyen yıllarda derinleşmişti.
Kara listeye alınanlar arasında, bulut bilişim alanında faaliyet gösteren ve 2023 yılında zaten yaptırımlara tabi tutulan Inspur Group’un altı iştiraki dikkat çekiyor. Bu şirketlerin, Çin hükümeti ve ordusunun süper bilgisayar projelerine destek sağlamak için ABD menşeli ürünleri temin etmeye çalıştığı iddia ediliyor. Ayrıca, askeri amaçlı yapay zeka modelleri ve gelişmiş çipler geliştirmekle suçlanıyorlar. Çin merkezli sunucu üreticisi Nettrix Information Industry, Suma Technology ve Suma-USI Electronics de kara listeye eklenen diğer önemli şirketler arasında. Ayrıca, kâr amacı gütmeyen yapay zeka araştırma merkezi olan Beijing Academy of Artificial Intelligence (Pekin Yapay Zeka Akademisi) de yaptırım kapsamına alındı.
Toplamda 27 Çinli kuruluş, Çin’in askeri modernizasyonunu desteklemek amacıyla ABD menşeli ürünleri temin etmekle suçlanırken, 7 kuruluşun Çin Komünist Partisi’nin kuantum teknolojisi kabiliyetlerini geliştirdiği belirtiliyor. Ayrıca, Huawei ve yan kuruluşu HiSilicon gibi daha önce kara listeye alınmış şirketlere ürün sattığı tespit edilen iki Çinli firma da listeye dahil edildi.
“Teknolojimizin düşmanlar tarafından kullanılmasına izin vermeyeceğiz”
ABD Ticaret Bakanı Howard Lutnick, “Amerikan teknolojisinin düşmanlarımız tarafından kendi ordularını güçlendirmek ve Amerikalıların hayatlarını tehdit etmek için kullanılmasına izin vermeyeceğiz.” diyerek yeni yaptırımların gerekçesini açıkladı.
Çin Dışişleri Bakanlığı ise alınan karara sert tepki gösterdi ve bu tür yaptırımların Çin’in teknolojik ilerlemesini durduramayacağını vurguladı. Bakanlık, ABD’yi “ulusal güvenlik kavramını genelleştirmeye son vermeye” çağırdı.
