ABD Kongresi’nin 2025 mali yılı için hazırladığı Ulusal Savunma Yetki Yasası (NDAA) kapsamında, Lockheed Martin tarafından üretilen 5. nesil F-35 savaş uçaklarının alımında kesinti yapılması planlanıyor. Mevcut tasarıya göre, 2025 yılında satın alınması planlanan F-35 sayısı 68’den 58’e düşürülecek. Bunun yanı sıra, yeni alınan uçakların teslimatı belirli sorunların çözümüne kadar 48 adet ile sınırlandırılacak. 10 adet F-35’ten vazgeçildi
Tasarıya göre ayrıca Pentagon, Ortak Taarruz Uçağı (Joint Strike Fighter) programındaki bazı sorunları nasıl çözmeyi planladığını gösterene kadar ordunun yeni satın alacağı savaş uçaklarının sayısı da 48 ile sınırlanacak.
NDAA, toplamda yalnızca 48 F-35’in teslim alınmasını öngörüyor. Bu sayı, ABD Savunma Bakanlığı’nın Mart ayında sunduğu orijinal bütçe teklifindeki taleplerin altında kalıyor. Önerilen plana göre:
- Hava Kuvvetleri; 30 adet F-35A,
- Deniz Piyadeleri; 9 adet kısa kalkış ve dikey iniş özelliğine sahip F-35B,
- Deniz Kuvvetleri; 9 adet uçak gemisi uyumlu F-35C teslim alacak.
Bu kararın temel nedeni, F-35 programında yaşanan teknik aksaklıklar ve teslimat sorunları. Özellikle, “Technology Refresh 3” (TR-3) yazılımı ile ilgili problemler 2023 yılı boyunca yeni uçakların teslimatını durma noktasına getirdi. Şu anda TR-3 yazılımının geçici bir versiyonu ile teslimatlar yeniden başlamış durumda. Ancak bu uçakların muharebe görevlerinde kullanılması en erken 2025’te mümkün olacak.
ABD’de F-35 eleştirileri artıyor
Kongre üyeleri, özellikle TR-3 yazılımı ve radar problemleri gibi sorunlar nedeniyle F-35 programına yönelik eleştirilerini de artırmış vaziyette. Cumhuriyetçi bir yetkili, programın son birkaç yıldır programdan “hayal kırıklığına uğradıklarını” söylerken F-35 ile ilgili yazılım ve radar sorunlarını çözmesi gerektiğini aktardı. Demokrat bir yetkili ise TR-3 yazılımının işlevsel hale gelmesinin ardından, daha kapsamlı “Blok 4” güncellemelerinin devreye gireceğini söyledi. Blok 4, daha fazla silah taşıma kapasitesi ve gelişmiş elektronik harp yetenekleri gibi önemli yenilikler içeriyor. 10 uçağın satın alınmasının iptal edilmesi, yaklaşık 1 milyar dolarlık bir tasarruf sağlayacak. Lockheed Martin, F-35 programındaki aksaklıkları gidermek için 350 milyon dolarlık bir yatırım yapma taahhüdünde bulundu. Şirket ayrıca, Ekim ayında yazılım mühendisliği uzmanı Chauncey McIntosh’u F-35 operasyonlarının başına getirerek, yazılım geliştirme sürecini iyileştirme kararlılığını gösterdi.
2025 yılı için planlanan son 10 teslimat, Savunma Bakanı’nın Kongreye, araştırma, geliştirme, test, üretim ve sürdürülebilirlik alanlarındaki sorunların nasıl giderileceğine dair bir rapor sunmasının ardından onaylanacak. Ayrıca, bu raporun önümüzdeki beş yıl boyunca yıllık olarak güncellenmesi gerekecek.
