Ayşegül eşitlik sınavını geçti

Araştırmada Ayşegül Serisi’ne ilişkin şu bilgiler yer aldı: “Serinin ilk kitabının, ‘Martine Çiftlikte’ ismi ile yazar Gilbert Delahaye tarafından kaleme alınmış ve Marcel Marlier tarafından da görselleştirilerek Casterman Yayınevi tarafından 1954 yılında Belçika’da Fransızca olarak yayımlanmış olduğu görülmektedir. Orijinal adı Martine olan çocuk kitabı serisinin ana kahramanı ise her ülkede farklı bir adla yayımlanırken, Türkiye’de ‘Ayşegül’ adıyla yayımlanmıştır. 1965 yılında ülkemizde yayınlanmaya başlanan Ayşegül serisinin ilk kitapları arasında; ‘Ayşegül Okulda, Ayşegül Sirk Cambazı, Ayşegül Seyahatte, Ayşegül Hayvanat Bahçesinde’ isimli kitaplar yer almaktadır. 1997 yılına kadar 46 kitap sayısına ulaşan serinin, Gilbert Delahaye’nin ölümü üzerine yazarlığı Marcel Marlier’nin oğlu Jean Louis tarafından devam ettirilmiştir. Türkiye’de serinin bugüne kadar Sümer Yeni Sümer, Alpagut, Aksoy, Marsık ve Yapı Kredi Yayınları tarafından çeşitli basımları gerçekleştirilmiştir. Araştırma kapsamında 60 kitaptan oluşan ve Yapı Kredi Yayıncılık tarafından basılmış en güncel versiyonu incelenmiştir.”

Okutulması faydalı

Araştırmada Ayşegül Serisi’nde yer alan çocuk kitaplarında cinsiyet dağılımı açısından toplumsal cinsiyet eşitliğine ve/veya eşitsizliğine yönelik içeriklere yer verilme durumları incelendi. İnceleme sonucunda seride yer alan kitapların 54 tanesinde toplumsal cinsiyet eşitliğini işaret edecek şekilde farklı cinsiyette karakterlere benzer oranda yer verildiği, 3 tanesinde cinsiyet dağılımında eşitsizlik olduğu ve 3 tanesinde de eşitlik ve eşitsizlik yönünde değerlendirilebilecek bir içeriğin bulunmadığı sonucuna ulaşıldı. Araştırma sonucunda, “Literatürdeki birçok araştırmanın aksine, seride yer alan çocuk kitaplarında cinsiyet dağılımı konusunda eşitlikçi bir yaklaşımın benimsenmiş olduğunu söylemek mümkün olabilir. Bu bağlamda incelenmiş çocuk kitaplarının, cinsiyet eşitliği farkındalığının oluşturulabilmesi adına okutulması faydalı olabilir” denildi.

Erkek de pembe giyer

Kitaplarda yer alan fotoğrafların değerlendirilmesinde yer alan bazı tespitler şöyle:

– Çocukları ile ilgilenmekte olan bir baba figürü ve mutfak ortamında birlikte iş bölümü yapmış olan farklı cinsiyetlere sahip çocuk figürleri görülmekte. İlgili görsel içerikler, aile içi roller ve sorumluluklar kapsamındaki toplumsal cinsiyet eşitliğine yönelik örnek durumları sergilemekte.

– Bir kız çocuğu figürünün arkadaşlarına ders anlatırken resmedildiği ve ayrıca yine farklı kız çocuğu figürlerinin böcek bilimiyle ilgili araştırma yaptıkları görülmekte. İlgili görsellerin ve bunlarla birlikte yer verilen sözel ifadelerin, bilişsel yeterlikler ve akademik başarı açısından toplumsal cinsiyet eşitliğine yönelik örnek durumları temsil ettiği söylenebilir.

– Kız çocuklarına/kadınlara daha çok atfedilen bir duygu durumu olarak korku hissinin, erkek bir çocuk karakteri tarafından sergilendiği görülmekte.

– Pantolon/şort giymek yetişkin erkek/erkek çocuklarına özgü görülürken kız çocuklarının da pantolonla/şortla, kız ve erkek çocuklarını benzer şapka modelleriyle resmedildiği görülmekte. Kitap serisi içesindeki çok sayıda kitapta da olduğu gibi kız çocuklarının kısa/uzun, dağınık/toplu saç stiliyle resmedilmiş olması toplumsal cinsiyet eşitliğine vurgu yapıldığını gösteriyor.

– Ana karakterimiz olan kız çocuğu korku yaşarken yanındaki yetişkin kadının hiçbir şeyden korkmadığı ve dünyayı yalnız dolaştığı vurgusuyla toplumsal cinsiyet eşitliğine örnek teşkil edecek bir durum ele alınmıştır.

– Yaygın olarak erkek/erkek çocukları tarafından tercih edildiği kabul edilen futbol oyununda, erkek çocuklarla birlikte kız çocuklarının da oyuna dâhil olmasıyla toplumsal cinsiyet eşitliğine yönelik örnek bir unsur kabul edilmektedir.

– Toplum içerisinde sıklıkla pembe rengin kadınlar ve kız çocukları tarafından; mavi rengin ise erkekler ve erkek çocukları tarafından tercih edildiği kabul edilmekle birlikte aynı kare içerisinde kadın ve erkek figüründe pembe rengin kullanıldığı görülmekte. Sıklıkla erkeklerin tercih ettiği renk olan mavi, bir kız çocuğunun elbisesinde kullanılırken erkek çocuğu figürlerinde pembe rengin tercih edildiği görülüyor.

–  Kız çocuklarının öğretici konumda olduğu görsellere ve o görselleri destekleyen ifadelere yer verildiği görülmekte.