Rusya’nın Ukrayna’ya karşı kullandığı deneysel “Oreshnik” (Fındık Ağacı) füzesinden, batılı ülkeler tarafından üretilen parçalar kullanıldı ve batılı ülkelerin sanayi makineleriyle Rus şirketleri tarafından üretildi.

Financial Times’ın yazısına göre, Ukrayna istihbaratının Oreshnik füzesinin geliştiricisi olarak tanımladığı iki önde gelen Rus silah enstitüsü, Alman ve Japon metal işleme sistemlerine hakim çalışanlar arıyor.

BATI MAKİNALARIYLA, BATIYA KARŞI

Moskova Isı Teknolojileri Enstitüsü (MITT) ve Sozvezdie adlı şirketlerin verdiği ilanlar, Kremlin’in silah endüstrisinin batı yaptırımlarına rağmen yabancı teknolojiye büyük ölçüde bağımlı olduğunu ortaya koyuyor.

Bu bağımlılık özellikle bilgisayarlı sayısal kontrol (CNC) teknolojisinde belirgin. CNC, fabrikaların yüksek hassasiyetle malzemeleri şekillendirmesine olanak tanıyan bir sistem. Bu makineler, kalıp halinde olan ham maddeden gerekli parçaları mükemmel doğrulukta kesebiliyor.

Putin, karadan fırlatılan orta menzilli, Nükleer kapasiteli balistik Oreshnik füzesini, Ukrayna’nın batılı müttefiklerinin Rusya’daki hedeflere saldırmasına izin vermesine karşı yaptığı misillemede kullandı.

Füzenin, RS-26 Rubezh olarak bilinen ve nükleer kapasiteye sahip bir balistik füze temel alınarak geliştirildiği belirtiliyor. Oreshnik ilk kullanıldığında, hedefe uçtuğu ve hedefleri vurduğu görüntüler sosyal medyada servis edilmiş ve batılı müttefiklerde bir endişe yaratmıştı.

Putin, Dnipro’daki eski Sovyet roket fabrikasına yapılan saldırının ardından “Bu tür füzelerden elimizde geniş bir stok var, kullanıma hazır sistemlerimiz mevcut” dedi.

DAHA FAZLA ÇABA GEREKLİ

Ukrayna istihbaratına göre Oreshnik’in geliştirilmesinde rol oynayan MITT, Rusya’nın katı yakıtlı balistik füzelerinin önde gelen üreticisi ve geliştiricisi.

2024’te yayımlanan iş ilanlarında MITT, “FANUC, SIEMENS, HEIDENHEIN sistemlerini kullanıyoruz” ifadesine yer verdi. Bu sistemlerin Fanuc Japonya’dan, diğer ikisinin ise Almanya’dan geldiği biliniyor.

Bu şirketler, yüksek hassasiyetli CNC makineleri için kontrol sistemleri üretiyor. Sozvezdie de benzer ilanlar vererek askeri kullanım için “otomatik kontrol ve iletişim sistemleri” alanında uzmanlık aradıklarını duyurdu. İlanda, “CNC sistemleri bilgisi — Fanuc, Siemens, Heidenhain” ifadesi öne çıktı.

Titan Barrikady adlı üçüncü bir savunma şirketi de Oreshnik’in üretiminde yer alıyor. Şirketin yayımladığı bir videoda, Fanuc markalı bir kontrol cihazının önünde duran bir işçi görülüyor.

Rusya, yerli üretim araçları geliştirme çabalarına rağmen uzun süredir Batı yapımı üretim araçlarına bağımlı. Kremlin, yüksek hassasiyetli metal işleme makinelerinin büyük kısmını Çin’den tedarik ediyor, ancak bu makineleri çalıştıran kontrol üniteleri hala batıdan sağlanıyor.

2024’te büyük bir Rus ticaret fuarında sergilenen 12 CNC cihaz modelinden 11’i Japon ve Alman şirketlerinin kontrol üniteleriyle donatılmıştı.

Ukrayna Ekonomik Güvenlik Konseyi İcra Direktörü Denys Hutyk, “Oreshnik’in geliştirilmesi, Rus askeri sanayisinin hala üst düzey batı ekipmanlarına ne kadar bağımlı olduğunu gösteriyor. Batılı hükümetler bu malların akışını durdurmak için daha fazla çaba göstermeli,” dedi.

NASIL GETİRİYORLAR?

CNC makinelerinin Rusya’ya ihracatını durdurmak, Kiev’in müttefikleri için öncelikli hedeflerden biri haline geldi. CNC cihazları ve bileşenleri, Moskova’ya tedariki özellikle engellenmek istenen “öncelikli ürünler” listesinde yer alıyor.

İhracat kontrolleri bu malların Rusya’ya akışını yavaşlattı, ancak Financial Times’ın yazısına göre 2024’ün başından bu yana  Rusya’ya, Alman şirketi Heidenhain parçaları içeren en az 3 milyon dolarlık sevkiyat gerçekleşti. Bu sevkiyatlarda, parçaların ve makinaların önemli bir kısmının askeri üretimle bağlantılı olduğu saptandı.

Bu parçaları ve makinaların Rusya’ya gönderilmesinden sorumlu şirketin CEO’su Diana Kaledina, 2022’de askeri bir sözleşmede dolandırıcılık suçlamasıyla tutuklandı.

Kaledina, Çin’den ithal ettiği CNC makinelerini Rus yapımı gibi göstererek fon almıştı. 2022’nin sonlarında, Kaledina hakkındaki dava, ombudsmanın “Rus makine sanayiine zarar verebileceği” gerekçesiyle düşürüldü.