BATMAN – 2016’da belediyelere ilk kayyım atandığında, tabiri caizse, tam bir işçi kıyımı yaşanmıştı. Binlerce çalışanın işine son verilmişti ve somut bir gerekçe de sunulmamıştı. İşten çıkarılanların bütün düzeni altüst olmuştu. Devletin bütün kurumlarının kapısı, işten çıkarılanlar için kapanmıştı. Hukuki yollardan işine dönmek isteyenlere de mahkemeler sırt dönmüştü. Tanıklığımla sabittir, birçok insan eve tuz ekmek götürebilmek için, daha önce hiç tecrübe etmediği iş alanlarında şansını denemek zorunda kaldı. Maalesef birçoğu başarısız oldu.
Bu süreç 8 yıldır devam ediyor. Nihayet seçimler gerçekleşti ve daha önce kayyım yönetiminde olan belediyelere seçilmişler geldi. Derken, çok geçmeden Mardin Büyükşehir Belediyesi, Batman, Hakkari, Esenyurt, Bahçesaray ve Akdeniz belediyelerine yeniden kayyım atandı. Beşiktaş Belediyesi’ne kayyım atanmasının eli kulağında gibi görünüyor. İktidar belediyelere kayyım atamada siyaseten ve ekonomiden kültüre birçok fayda görmüş olmalı ki seçimle koltuğa oturanların yerine kayyım atamakta çok hevesli ve cevval görünüyor. Seçmen için durum vakayı adliyeden kabul görünmeye başlamışken ve hazır kayyım uygulamasına güçlü bir muhalefet de yokken…

Belediyelere atanan kayyımların ilk icraatı ne oluyor? İlk önce kadrolaşmaya gidiyor, ardından çalışanların siyasi seceresine bakıyor ve uygun bulmadıklarını işten çıkarıyor. İçişleri Bakanlığı tarafından 4 Kasım 2024 tarihinde Mardin Büyükşehir Belediyesine kayyım olarak atanan Mardin Valisi Tuncay Akkoyun, şimdiye kadar 154 çalışanı işten çıkardı. Bunların arasında mahkeme kararıyla işlerine geri dönenler de var.
Aynı uygulama Batman Belediyesi’nde de yaşanıyor. Kayyım uygulaması şimdiye kadar 40 kişinin işsiz kalmasına neden oldu. Devamı gelecek mi? Batman Belediyesi’nde çalışanların ve ailelerinin en büyük endişesi bu? Telefonlarına gelecek bir mesajla düzenleri altüst olabilir, önlerine belirsiz bir gelecek çıkabilir.

Berivan Acar Cihangir (solda) ve DİSK Genel-İş Sendikası Batman Şube Eş Başkanı Narin Erol

Batman Belediyesi’nde işten çıkarılan insanlardan bir de Berivan Acar Cihangir. Cihangir 10 yıldır Batman Belediyesi’nde çalışıyordu.
2015 yılında Kadın Politikalar Müdürlüğü’nde ekonomist olarak işe başlayan Berivan, 2016 yılında ilk atanan kayyım döneminde işten çıkarılmadı. Ancak belediyenin çeşitli birimlerine sürgün edildi. Uzun bir süre Park Temizleme ve Sulama işinde çalıştırıldı. Seçimle beraber değişen yönetimde tekrar Kadın Politikalar Müdürlüğüne geçti. Fakat belediyeye tekrar kayyım atandı ve bu sefer belediyenin Su ve Kanalizasyon Müdürlüğüne gönderildi. Berivan, “Burada da kanalizasyon temizliğinde çalışan sahadaki arkadaşların, yaklaşık 40- 50 erkeğin giyinip dinlendiği alanı temizleme işine verildim” diyor.

Yeni kayyım ise Cihangir’i sürgün etmek yerine işten çıkarmayı tercih etti. Neden? Nedenini şöyle anlattı Cihangir: “İşten çıkarılma gerekçem kayyımın atandığı ilk gün, yani 4 Kasım tarihinde çalışmış olduğum hizmet binasının önünde olmak. Hakkımda disiplin kurulu soruşturması başlatıldı, o gün orada durmuş olmamdan kaynaklı. Yazılı savunmamızı ibraz ettik. Fakat disiplin kurulunu toplamadan hakkımızda karar verilmiş ve iş hakkımız fesh edilmişti.”
İşten çıkarıldığını ise Sosyal Sigortalar Kurumu’ndan (SGK) gelen bir mesajla öğrenmiş. Üstelik mesaj haksız, hukuksuz bir başka uygulamayı da ortaya çıkarmıştır. Cihangir, “31 Aralık tarihinde mesai bitimine yakın cep telefonuma SGK’dan gelen bir mesajla iş hakkımın fesh edildiği bildirildi. Bu mesajda ayın 22’si itibarıyla disiplin kurulunun kararına binaen iş hakkımın fesh edildiği yazıyordu. Geriye dönük çıkışlarımız verilmişti ve bizi ayın 31’ine kadar sigortasız çalıştırmışlardı.”
Yeni yıla adil olmayan bir kararla ve 9 gün sigortasız çalıştırılmış bir işsiz olarak girmiş Cihangir. Böyle bir sürprizle yeni yıla girmek, herhalde fena sarsmıştır Cihangir’i, değil mi?
Şöyle diyor: “İşten çıkarılmam ekonomik ve sosyal olarak beni ve ailemi kötü etkilendi. Belediyede 10 yıl çalıştım. Daha önce de 5 yıl bir çalışma hayatım olmuştu. Yani totalde 15 yıllık bir çalışma hayatım sonlandırılmış oldu. 15 yıldır kendi ayaklarımın üzerinde duruyor, hem ekonomik olarak hem de sosyal olarak kendimi daha güvende hissediyordum. İlerleyen zamanlarda iş bulmamam durumunda hem psikolojik olarak hem de maddi olarak daha kötü olacağını düşünüyorum. Çünkü işten çıkarılmış olmam bireysel olarak sadece beni kötü etkilemedi, ailemi, çocuğumu da etkiledi. Gelecek endişelerimin artmasına sebep oldu.”
Cihangir, bir başka sıkıntılı duruma da dikkat çekiyor: “Altı arkadaş disiplin kurulu kararıyla işten çıkarıldık. SGK‘nın 26. maddesine dayandırılarak. Bu kodlarla atıldığımız için şu an hiçbirimiz işsizlik maaşı talebinde dahi bulunamıyoruz.”
Berivan Acar Cihangir evli ve 6 yaşında bir çocuk sahibi. Dediğine göre kendisiyle beraber işten çıkarılan arkadaşlarının durumu da pek farklı değil: “31 Aralık‘ta benimle beraber 20 arkadaşım işten çıkarıldı. On gün sonra sayımız 40’a çıktı. Diğer arkadaşlarım da en az benim kadar mağdur durumda. Kirada olan, 5-6 çocuk sahibi olan, annesine babasına bakmakla yükümlü olan birçok arkadaşımız var.”

Kayyım uygulamasının bir taktiğinden de söz ediyor Cihangir ve şöyle tarif ediyor: “Sayısını net hatırlamamakla birlikte 30 civarında olduğunu düşündüğüm arkadaşımız, 6 ayları dolmadan işten çıkarıldılar. Tazminat hakları olmasın diye. SGK‘nın 22. maddesine dayanılarak işten atıldıklarını söyleyebilirim.”
Bu taktik Mardin Büyükşehir Belediyesi’nde de uygulanıyor. Çalışanlar 6 aylarının dolmasına birkaç gün kala işten çıkarılıyor ve tazminat alma hakları ellerinden alınmış oluyor. Bu taktiğin belediyeye kayyım atamak kadar acımasız olduğunu kabul etmek gerekiyor.

Batman Belediyesi’ndeki işlerine son verilen 40 kişi, işlerine dönmek için DİSK Genel-İş Sendikası Batman Şubesinde eylem gerçekleştiriyor. Pazartesi günleri ise sendikanın bulunduğu binanın önünde basın açıklaması yapıyorlar.
Destek için gelenlere yaşadıkları süreci, maruz kaldıkları uygulamaları anlatıyorlar. Ziyaretçiler arasında sivil toplum örgütleri ve yerine kayyım atanan Batman Belediyesi Eşbaşkanları ile siyasetçiler de bulunuyor.
İşe geri dönebilmek için hukuki yollara başvurduklarını belirten Cihangir, eylemlerinin atılacak adımlara göre şekilleneceğini ve daha da büyüyeceğini umduklarını söylüyor.
Berivan Acar Cihangir, şunları söyledi: “Biz 40 arkadaş direnişimizi kararlılıkla sürdürmeye devam edeceğiz. Kayyım yönetimi geri adım atıncaya kadar nöbet eylemlerimiz devam edecek. Sadece pazartesi günleri değil haftanın her günü sendikada nöbetteyiz.”