Darwin Doğal seçilim teorisi nedir? Doğal seleksiyon örnekleri

Doğal seçilim nedir

Doğal seçilim kısaca; türlerin çevrelerine uyum sağlama sürecidir. Doğal seleksiyon, canlı organizma popülasyonlarının uyum sağlama ve değişme süreci olarak tanımlanabilir.

Doğal seçilimin temel kavramı şu şekildedir; Bir popülasyon içindeki bireyler, fiziksel karakteristikler gibi özelliklerinde çeşitlilik gösterir. Bu özelliklerden bazıları avantajlı olabilir, bireylerin çevrelerine daha iyi uyum sağlamasını sağlayabilir ve hayatta kalma ve üreme şanslarını artırabilir. Diğer özellikler dezavantajlı olabilir ve bireyin uygunluğunu azaltabilir. Avantajlı özelliklere sahip bireyler bu özellikleri yavrularına aktarır. Zamanla, avantajlı özellikler daha yaygın hale geldikçe popülasyon çevresine daha iyi uyum sağlar. Doğal seçilim birkaç temel faktör tarafından yönlendirilir:

• Bir popülasyon içinde kalıtılabilen ve gelecek nesillere aktarılabilen genetik ve fenotipik çeşitlilik
• Çevrenin dayattığı seçici baskı, bireyin özelliklerini ve niteliklerini etkiler.
• Kalıtım yoluyla avantaj sağlayan özellikler yavrulara aktarılır.
• Farklı üreme, avantaj sağlayan özelliklere sahip bireylerin hayatta kalma, üreme ve genlerini bir sonraki nesile aktarma olasılıklarının daha yüksek olması anlamına gelir.

Türlerin çevrelerinde hayatta kalabilmek için zamanla değiştiği fikri doğal seçilimin ta kendisidir. Bu fikir Charles Darwin‘in evrim teorisinin temel taşıdır. Pratikte doğal seçilim bir organizmanın DNA’sındaki mutasyonlar (değişiklikler) üstün olduğunda meydana gelir. Bu tür mutasyonlar organizmaya rekabet üstünlüğü sağlar.

Mutasyonlar, DNA adı verilen genleri oluşturan moleküllerin yapısındaki değişikliklerdir. Genlerin mutasyonu, popülasyon içindeki genetik çeşitliliğin önemli bir kaynağıdır. Mutasyonlar rastgele olabilir, zararlı kimyasallar veya radyasyon gibi çevredeki bir şeye maruz kalmanın neticesi olarak meydana gelebilir. Mutasyonlar zararlı, nötr veya bazen yararlı olabilir. Mutasyonlar germ hücrelerinde (yumurta ve sperm) meydana geldiğinde yavrulara aktarılabilir.

Çevre hızla değişirse, bazı türler doğal seçilim yoluyla yeterince hızlı uyum sağlayamayabilir. Fosil kayıtlarını inceleyerek, bir zamanlar Dünya’da yaşamış organizmaların çoğunun artık neslinin tükendiğini biliyoruz. Örneğin; Dinozorlar. İstilacı bir tür, bir hastalık organizması, felaketle sonuçlanan çevresel değişiklik veya oldukça başarılı bir avcı, türlerin neslinin tükenmesine katkıda bulunabilir.

Doğal seçilim kalıtsal mıdır

Doğal seçilim, bir organizmanın hayatta kalma şansını arttıran ve organizmanın daha fazla üremesini sağlayan kalıtsal özellikleri destekleyen bir süreçtir.

Adaptasyon nedir

Adaptasyon, bir organizmanın çevresinde hayatta kalmasına yardımcı olan fiziksel veya davranışsal bir özelliktir. Doğal seçilim ile adaptasyon arasında fark vardır. Doğal seçilim bir süreçtir, adaptasyon ise bir özelliktir. Doğal seçilim sürecinde kalıtsal özellikler aktarılır. Adaptasyon genetik bir özelliktir.

Yapay seçilim nedir

Yapay seçilim, insanların bitkilerde ve hayvanlarda istenen özellikleri belirlemesi ve bu özellikleri gelecek nesillerde geliştirmek ve sürdürmek için atılan adımlardır. Yapay seçilim, doğal seçilimle aynı şekilde işler ancak doğal seçilimde bu kararları veren insan müdahalesi değil doğadır.

Doğal seçilim örnekleri

Evrimi düşündüğümüzde genellikle primatların insanlara dönüşmesini ve binlerce yıl boyunca gerçekleşen evrimsel değişimleri düşünürüz. Ancak gerçek şu ki; evrim her zaman işler. Bazen değişimler küçüktür ve ilk bakışta önemsiz görünür ancak hepsi doğal seçilimde ve türün hayatta kalmasında rol oynar. Doğal seçilim yeni bir türün gelişmesine yol açmaz. Çoğu durumda bir türün genetik yapısını bir nesilden diğerine değiştirerek çevresine daha iyi uyum sağlamasını sağlar. Süreç aslında oldukça öngörülebilirdir. Bir tür, hayatta kalmasını sağlayacak belirli bir özellikten yoksunsa, iki seçenek vardır: Ya tür yok olur ya da eksik özelliği geliştirir. Doğal seçilim örnekleri doğada çok sık karşılaşılır. İşte doğal seleksiyona birkaç örnek:

• Darwin (Galapagos) ispinozları: Kuraklık zamanlarında, daha büyük gagalı ispinozlar daha küçük gagalı olanlardan daha iyi hayatta kalır.
• Tavus kuşları:  Tavus kuşu dişileri eşlerini erkeğin kuyruğuna göre seçer. En büyük ve en parlak kuyruklara sahip olanlar daha sık çiftleşir.
• Geyik faresi: Nebraska’nın kum tepelerine göç eden geyik fareleri hızla koyu kahverengiden açık kahverengiye dönüştü; bu değişim türün bu ortamda hayatta kalmasını sağladı.
• Yılan balıkları: Çoğu yılan balığı, özellikle güçlü bir ısırık gerektirmeyen balık ve kafadan bacaklıları yer. Mura yılan balıkları, evrimleşerek yengeç ve salyangoz gibi sert kabuklu avları yemelerine olanak tanıyan ikinci bir çene ve dişlere kavuşmuşlardır.
• Karıncalar: Savaşçı karıncalar, ailedeki diğer karıncalara saldırmamalarını söyleyen kimyasal bir sinyale sahiptir. Bazıları adapte olmuş ve diğer kolonilerden gelen kimyasal sinyali taklit etmeyi öğrenmiştir.