Türkiye Cumhuriyet Merkez Bankası tarafından yayımlanan “Son Dönem Yiyecek Hizmetleri Sektörü Fiyatlama Gelişmeleri” başlıklı analizde, yiyecek-içecek hizmeti sunan işletmelerdeki fiyat artışlarının maliyetlerin üzerinde gerçekleştiği ifade edildi. Raporda, 2023 yılı sonrasında sektörde gözlenen fiyat artışlarının, gıda, akaryakıt ve ücret gibi temel maliyet kalemlerindeki yükselişle tam olarak açıklanamadığına dikkat çekildi.
Aydınlık gazetesinin haberine göre, sektör temsilcileri ve işletme sahipleri artan fiyatların arkasında çevrimiçi sipariş platformlarının aldığı yüksek komisyon, POS cihazı kullanım maliyetleri, KDV oranları, kira artışları ve sigorta primleri olduğunu vurguladı.
İzmir Lokantacılar ve Gazinocular Esnaf Odası Başkanı Doğan Kılıç, çalışmanın masa başında hazırlandığını belirterek, yılbaşından bu yana 60 işletmenin kepenk kapattığını söyledi.
ESNAFIN KAZANCI KOMİSYONA GİDİYOR
Doğan Kılıç, internet üzerinden siparişlerin ve POS cihazı kullanımlarının yaygınlaştığını hatırlatarak, bu hizmetlerin yüksek komisyon oranları nedeniyle esnafı kâr edemez hale getirdiğini söyledi. Çevrimiçi sipariş platformlarının yüzde 46, POS cihazlarının ise yüzde 5 oranında komisyon aldığını belirten Kılıç, “Bu komisyonlardan sonra bir lokantacı nasıl para kazanabilir?” dedi.
Kılıç, sözlerine ise şöyle devam etti:
“Çevrimiçi sipariş siteleri ve POS cihazları, satış bedelinden ciddi bir komisyon alıyor. Örneğin, bir lokantacı kuru fasulye ve pilav sattığında, bunun yüzde 46’sını sipariş platformuna, yüzde 5’ini kredi kartı komisyonuna, yüzde 10’unu ise KDV’ye veriyor. Bu durumda esnafa kazanç kalmıyor. Bazı işletmeler fahiş kâr elde ediyor olabilir ama mahallelerdeki küçük esnaf hayatta kalma mücadelesi veriyor”
KİRA ARTIŞLARI KONTROL EDİLEMİYOR
Kılıç, esnafın karşılaştığı bir diğer sorunun kira artışları olduğunu ifade ederek, şunları söyledi: “TÜİK’in açıkladığı yüzde 60’lık kira artışı sınırına kimse uymuyor. Dükkan sahipleri yüzde 100’e varan zamlar talep ediyor. Yıllardır aynı yerde işletme yapan esnaf, bu durumu kabullenmek zorunda kalıyor çünkü başka bir yere taşınmak daha büyük zarar anlamına geliyor”
