Bu yılın başlarında, bir mağara araştırmacısı Avustralya’nın Nullarbor Ovası’nın uydu görüntülerini incelerken beklenmedik bir şeyle karşılaştı: çorak araziye kazınmış muazzam, gizemli bir yara.
Bu bulgu, Curtin Üniversitesi Dünya ve Gezegen Bilimleri bölümündeki bilim insanlarını meraklandırdı. Daily Mail ‘e yazan Matej Lipar da onlardan biri. Lipar’a göre Google Earth ile toplanan uydu görüntüleri daha yakından incelendiğinde, yaranın kimsenin varlığından haberdar olmadığı vahşi bir kasırga tarafından yaratıldığı fark edildi. Aslında kasırgalar, Amerika Birleşik Devletleri’nde bilinen en kritik tehditlerden biri. Ancak veriler Avustralya’da da meydana gelebileceklerini ispatladı.
Teknolojinin gücü olmasaydı, doğanın bu dikkat çekici örneği fark edilmeden kalırdı. Kıta ülkenin güvenliği için bir sonraki büyük kasırgayı tahmin etmek ve insanların hazırlanmasına yardımcı olmak için kasırganın sonrasını da incelemek önemlidir.
AVUSTRALYA’NIN KASIRGA TARİHİ
Kasırgalar, genellikle saatte 200 kilometreyi aşan rüzgar hızı getiren şiddetli, dönen hava sütunlarıdır. Büyük yıkımlara neden olabilir, ağaçları kökünden sökebilir, binaları parçalayabilir ve molozları uzun mesafelere fırlatabilir.
Kayıtlı meteorolojik verilere göre kasırgalar Antarktika hariç her kıtada raporlanmıştır. En sık Amerika Birleşik Devletleri’nin Büyük Ovalar bölgesinde ve Hindistan-Bangladeş hattının kuzeydoğu bölgesinde görülürler.
YARA İZİ BATIDAN GÜNEYE UZANIYOR
Avustralya’da gözlemlenen ilk kasırga 1795’te Sidney banliyölerinde meydana geldi. Ancak bu veri bilimsel olarak 1800’lerin sonuna kadar doğrulanmadı.
Son yıllarda, Avustralya’da belgelenen örnekler arasında, kuzeydoğu Victoria’yı geçen ve Yeni Güney Galler sınırına kadar ulaşan 2013 tarihli bir kasırga yer alıyor. Saatte 250-300 kilometre hızla esen rüzgarlar Murray Nehri kasabalarına zarar verirken milyonlarca dolarlık hasara yol açtı. Ve 2016’da, şiddetli bir fırtına Güney Avustralya’nın orta ve doğu kesimlerinde en az yedi farklı kasırga üretti.
Uydu görüntüleri biliminsanlarının kasırgaları doğru bir şekilde tahmin etmesini sağlıyor. Bu Avustralya gibi büyük bir kıta ülkede nüfusun yaygın dağıldığı topluluklara erken uyarı verilmesini sağlar.
BİR KASIRGA GİZEMİ
Nullarbor Ovası, güney Avustralya’da uzak, kuru, ağaçsız bir kara parçası. İzi keşfeden araştırmacı, Nullabor’da mağara veya diğer karstik özellikleri aramak için Google Earth uydu görüntülerini kullanıyordu.
Karst, belirgin arazi şekillerine sahip kireç taşıyla kaplı bir manzara. Yara izinin keşfi, Nullarbor karstik bölgesini inceleyen araştırmacılar ve kaşiflerden oluşan işbirlikçi ağ aracılığıyla herkesin dikkatini çekti.
Yara izi Batı Avustralya’dan Güney Avustralya sınırına kadar uzanıyor. Trans-Avustralya Demiryolu’nun 20 kilometre kuzeyinde ve eski bir demiryolu yerleşimi olan Forrest’ın 90 kilometre doğu-kuzeydoğusunda yer alıyor.
Kasırganın 16-18 Kasım 2022 tarihleri arasında meydana geldiğini belirlemek için sitenin 1-2 yıllık uydu görüntüleri kıyaslandı. Yara izinin yanında yoğun yağmurla ilişkili su birikintilerini gösteren mavi dairesel desenler de gözlendi.
Yara izi 11 kilometre uzunluğunda ve 160 ila 250 metre genişliğinde. Hortum emme girdapları tarafından oluşturulan “sikloidal izler” adı verilen çarpıcı desenler taşıyor. Bu, hortumun sıradan bir fırtına olmadığını, saatte 200 kilometreden fazla yıkıcı rüzgarlarla dönen güçlü F2 veya F3 kategorisinde olduğunu gösteriyor.
Yara izinin özellikleri, kasırga içindeki dönen rüzgarın saat yönünde hareket ettiğini gösteriyor. Ayrıca kasırganın batıdan doğuya doğru hareket ettiğini gösteriyor ki bu da o dönemde güçlü bir soğuk cephenin varlığını doğruluyor.
Avustralya’nın nüfuslu alanları vuran kasırgaların aksine, bu kasırga evlere veya kasabalara zarar vermedi. Ancak yine de izini bırakarak toprağı ve bitki örtüsünü aşındırdı ve dünya yüzeyini yeniden şekillendirdi.
Şaşırtıcı bir şekilde, yara izi olaydan 18 ay sonra hem uydu görüntülerinde hem de yerde hala açıkça görülebiliyor. Bunun nedeni muhtemelen bitki örtüsünün bu kuru arazide yavaş büyümesi ve bu nedenle henüz erozyonu örtmemiş olması.
KASIM: KASIRGA MEVSİMİ
Nullarbor Ovası’ndaki bu büyüleyici keşif, doğanın ne kadar güçlü ve tahmin edilemez olabileceğini gösteriyor – bazen de bizim haberimiz olmadan.
Daha önce Nullarbor Ovası’nda yalnızca üç kasırga belgelenmiş, bunun nedeni bölgenin yerleşim birimlerine uzaklığı ve olayların özel mülke yada altyapıya zarar vermemesi. İlginçtir ki, bu üç kasırga da tıpkı bu kasırga gibi kasım ayında meydana geldi.
Araştırma, uzak ve az çalışılmış bölgedeki kasırgalar hakkında değerli bilgiler sağlıyor. Bu tür kasırgaların ne zaman ve hangi koşullarda meydana geldiğini anlamamıza yardımcı oluyor. Ayrıca, uzak yerlerdeki hava olaylarını belirleme ve analiz etmede ve bir sonraki büyük olayı tahmin etmemize ve ona hazırlanmamıza yardımcı olmada uydu görüntülerinin önemini vurguluyor.
Ve son olarak, sonuçlar aşırı hava koşullarının her yerde, her zaman meydana gelebileceğinin çarpıcı bir örneği.
