Bolu Kartalkaya’daki Grand Kartal Otel’deki otel yangını, kayıpların çokluğu açısından soru işaretlerini de beraberinde getirdi. Yangın ihmallerden dolayı mı çıktı, bu kadar vatandaşımızı kaybetmemizin sorumluları kim, söndürme neden bu kadar uzun sürdü, bir daha benzer bir facianın yaşanmaması için neler yapılmalı…

Kamuoyunun da sorduğu bu soruları, konunun uzmanı İstanbul Üniversitesi Sivil Savunma ve İtfaiyecilik Programı Başkanı Dr. Erhan Bakırcı’ya sorduk. Aldığımız yanıtlar şöyle…

GÜVENLİK ALGIMIZ ZAYIF

– Hocam çok sayıda kaybın yaşandığı bu büyük yangını genel olarak nasıl değerlendiriyorsunuz?

Bu olayı, Türkiye’deki yangın güvenliği algısının ne kadar zayıf olduğunun ve buna karşı alınan önlemlerin ne kadar yetersiz olduğunun açık bir kanıt olarak görüyorum. Bu risk, maalesef hem otellerde hem alışveriş merkezlerinde oldukça yüksek. Her an bizim yapılarımızda büyük felaketler başımıza geliyor.

ÇOK SAYIDA VATANDAŞIN KAYBI NEYLE AÇIKLANIR?

– Bu kadar çok sayıda insanın ölümüyle sonuçlanmasını nasıl açıklayabiliriz? Yangın merdivenlerinin neden kullanılıp kullanılmadığı kesin değil… Ancak sizin bu konuda bir tahmininiz, bir yorumunuz var mıdır?

Bu konuda şunu söyleyebilirim. Burada yangın güvenliği açısından bir takım sıkıntılar olduğu açık. Bu tahliyelerin hızla olması lazımdı. Biliyorsunuz, yangın güvenliği üç temel ayak üzerine oturur. Bir algılama, iki ihbar, üç söndürme. Bu kadar büyük can kaybının meydana gelmesi, bu üç adımda çeşitli eksikliklerin olduğunu bize söylüyor. Ama tabii ya olay yerini incelemeden, yanan binayı incelemeden, bu konuda kesin bir yorum yapamayız. Ancak bir eksiklik kanaatine varmak mümkün.

NEDEN UZUN SÜRDÜ?

– Söndürme işinin yaklaşık 10 saat sürmesi nasıl açıklanabilir?

Otelin içindeki çok sayıda malzeme yanıcı olduğu anlaşılıyor, bundan dolayı için hızlı bir şekilde yangın binayı kaplamış gibi. Çok sayıda kişinin olduğu bir binaya itfaiye ekibi de dikkatli müdahale etmek zorunda. Binaya sert bir su müdahalesi, zarar verici olabilir… bu da oteli, yıkılıma riskiyle karşı karşıya bırakır. İçeride kurtarabileceğiniz insanlar varsa, onları kurtarmanızı engeller. Teknik açıdan bu hassasiyet nedeniyle söndürme faaliyeti uzun sürmüş olabilir.

ÖLÜMLERİN NEDENİ YANMA MI ZEHİRLENME Mİ

– Hocam bu tür yangınlarda, ölüm nedeni genel olarak dumandan zehirlenme mi oluyor?

Tabii ölüm sayısının çok fazla olması, bize dumandan ölümü daha görünür kılıyor. Burada da otelin içindeki malzemelerin yani etoksit gaz üreten malzemeler olduğu, yangın güvenliği açısından riski malzemeler olduğu kanısını doğuruyor. Ama tabii bu konuda net bir şey söyleyemem.

DUMAN NE KADAR SÜREDE ZEHİRLER?

– Duman zehirlenmesi, bir insanı ne kadar süre içerisinde ölümüne veya baygınlık geçirmesine neden olur?

Şöyle… Duman çıktıkça oksijen ortamdan uzaklaşır. Ateş, yanma reaksiyonunu sürdürmek için ortamdaki oksijen kullanıyor. Oksijen, ortamdan azaldıkça yanan maddeden ortaya çıkan gazlar çevreye doluyor. Oksijen oranı ortamda yüzde on ya on bir gibi olmaya başladığında biz de zehirlenmeye başlıyoruz.

ANA SORUMLU KİM?

– İnsanların kalabalık bir şekilde bulunduğu yerlerin yangın riskine karşı kontrolleri ve denetimleri hangi kurum tarafından yapılıyor ve bunun sorumlusunun kim olduğunu söyleyebiliriz.

Bunun sorumlusu tabi ruhsat vermeye yetkili belediyeler… Kamu kurum ve kuruluşları bunların hepsinin belli miktarda denetim sorumluluğu var. Bunların hepsi bu tip yerlerin ruhsatlarında çeşitli yaptırımlara sahipler. Ancak sorunun esas kaynağı bence, ruhsatı veren ve denetleyenlerin aynı olması. Mutlaka ruhsatı veren birimle, denetim yapan o birimin ayrı olması gerekiyor. Hatta bir üçüncü göz tarafından da, bağımsız proje kuruluşlarınca da bu verilen ruhsatların, belirli aralıkla denetlenmesi çok önemli. Maalesef buralarda ciddi eksikliğimiz var.

BÜYÜK TEHLİKE İSTANBUL’DA

Deprem bekleyen İstanbul’da en büyük sorunlardan birisi, deprem ise ikincisi de yangın riskidir. Bakın yani ekonomi ağırlaştıkça, bu yangın güvenlik sistemlerinin bakımı, onarımı ve denetlenmesinde de ciddi zorluklarla karşılaşıyoruz. Bunlar son derece pahalı sistemler. Bu pahalı sistemlerin sürdürülmesi zor olunca tabii alternatif yollara sapılıyor. Bu açık kapıların mutlaka kapatılması lazım. Özellikle toplu konutlarda risk büyük… Mutlaka önlemler almalıyız.

İKİ YANGIN MERDİVENİ SORUSU

-İlk gelen bilgilere baktığımızda iki tane yangın merdiveni olduğu belirtiliyor. Böyle büyük bir otelin iki tane yangın merdiveni olması sizce yeterli midir?

Tabii şimdi otelin alanını bilmiyoruz. Yapı hakkında hiçbir bilgimiz yok. Ancak yapı hakkında yetrli bilgimiz yok. Mimari tasarım hakkında bilgimiz olsa, kaç katının olduğunu bilirsek bir şey söyleyebiliriz. Onları bilemediğimiz için de, adli süreçlere düşmüş bir konu hakkında bir yorum yapmak bence çok uygun değil.

Osman Erbil