Kombiden anında sıcak su 100 milyon metreküp su tasarrufu sağlayacak

Yusuf Enes Gültekin, İstanbul Gelişim Üniversitesi Elektrik- Elektronik Mühendisliği bölümünde birinci sınıf öğrencisi. Aynı zamanda üniversitenin teknoloji transfer ofisinde de uzun dönem stajyeri olarak görev yapıyor. Geçtiğimiz yıl Tokat Erbaa Yılmaz Kayalar Fen Lisesi’nde takım arkadaşlarıyla birlikte geliştirdiği Vakum Özellikli Kombi Projesi, bu yıl ABD’de 75’incisi yapılacak Regeneron ISEF 2025 Uluslararası Bilim ve Mühendislik Fuarı’nda teknolojik tasarım alanında yarışacak. Fuar, bilim alanında “liselilerin oscarı” olarak tanımlanıyor. Gültekin’in de aralarında bulunduğu ekip; danışman öğretmen Ahmet Arpacı, 11’inci sınıf öğrencisi Muhammed Emre Dalaklı ve 10’uncu sınıf öğrencisi Hasan Hüseyin Bağcı’dan oluşuyor. Proje, sıcak su istendiğinde musluktan önce uzun süre soğuk su gelmesinden kaynaklanan israfı engelleyerek, doğrudan sıcak su gelmesini sağlayan yenilikçi bir vakum sistemi tasarımını içeriyor. Gültekin projeyi ve bu uygulamayla nasıl büyük bir su tasarrufu sağlanabileceğini şöyle anlattı:

SİSTEM NASIL ÇALIŞIYOR?
“Ben ve arkadaşlarım duş alırken ısınmasını beklediğimiz suyun israfından çok rahatsızdık. Bun nasıl önleyebiliriz diye düşünmeye ve araştırmaya başlayınca bu proje ortaya çıktı. Sistemimiz şöyle çalışıyor; sıcak su musluğu açıldığında önce kombinin sıcak su çıkış borusunda sıcak suyun olup olmadığı kontrol ediliyor. Kombinin sıcak su borusunun ucundaki sıcaklık sensörü eğer boruda soğuk su olduğunu fark ederse kombiye giren şebeke suyunu kesiyor. Devreye vakumlama ünitesi giriyor ve kombi ile musluk arasındaki boruda bulunan soğuk suyu kombiye doğru çekerek hazneye topluyor. Daha sonra kombinin haznesinde ısınan su boruya basıldığında önünde sürükleyip boşa akıtacağı soğuk su yerine bir boşluk ile karşılaşmış oluyor. Yani sadece musluğu açıp sıcak su gelmeden önce kısa bir süre borudaki havanın boşalmasını bekliyoruz.

KOMBİYE EK 3 BİLEŞEN
Bu sisteme benzer çalışmalar daha önce yapılmış. Ancak onların uygulanabilmesi için bütün tesisatın değişmesi gerekiyor. Bizim proje ise kombi üzerinde yapılacak birkaç ekleme ile hayata geçirilebiliyor. Kombiye fazladan sadece 3 bileşenin eklenmesi ile bu sistemin kurulması mümkün. Bunlar ekstradan bir sıcak su sensörü, bir su kesme valfi bir de vakumlama ünitesi.

3 MİLYAR LİRA KAZANDIRIYOR
Yaptığımız hesaplamalara göre tasarladığımız vakum sistemi sadece Türkiye’de kullanıldığında yılda yaklaşık 100 milyon metreküp su israfı engellenmiş olacak. İSKİ’nin bu yılki verilerine göre 1 metreküp su fiyatı ortalama 30 TL kabul edildiğinde; bu tasarrufun maddi karşılığı 3 milyar lirayı geçiyor.

YARIŞMANIN PRESTİJİ ÇOK BÜYÜK
Bu proje ile TÜBİTAK tarafından düzenlenen 2204-A Lise Öğrencileri Araştırma Projeleri Yarışması’nda Türkiye 3’üncüsü olduk. Ben o zaman 12’nci sınıf öğrencisiydim. Ardından TÜBİTAK tarafından seçilerek mülakata çağırıldık ve ABD’de yarışmaya katılma hakkı kazanan 14 ekip arasında yer aldık. Her takım kendi alanında yarışacak. Bizim alanımız teknolojik tasarım. Bu yarışmada olmanın prestiji çok büyük.”

LİSE SEVİYESİNİN EN BÜYÜK BİLİM YARIŞMASI
Uluslararası Regeneron ISEF Bilim ve Mühendislik Yarışması (International Science and Engineering Fair), Society for Science & the Public adlı dernek tarafından ABD’nin çeşitli şehirlerinde lise seviyesinde düzenlenen dünyanın en büyük bilim yarışması. 10-16 Mayıs tarihleri arasında, dünyanın dört bir yanından en iyi STEM öğrencileri, Regeneron ISEF için Ohio, Columbus’ta bir araya gelecek. Bu yıl, ISEF 75’inci yıl dönümünü kutlayacak.