Otistik bireylerin sosyal hayata uyum sağlamak için başvurduğu “maskelenme” davranışı, özellikle kadınlar arasında yaygın bir strateji. Bu yöntem, iş hayatında veya sosyal ortamlarda kabul görmeyi sağlasa da, bireylerin kimliklerinden uzaklaşmasına ve ciddi tükenmişlik sorunlarına neden olabiliyor. Maskelenme; konuşma tarzını değiştirmek, vücut dilini uyarlamak veya başkalarını taklit etmek gibi davranışları içeriyor.
KADINLARDA DAHA YAYGIN
Araştırmalar, otistik kadınların erkeklere göre daha fazla maskelenme eğiliminde olduğunu gösteriyor. Loyola Üniversitesi’nden Dr. Emily Casanova, “Kadınlar toplumun ‘kabul edilebilir davranış’ standartlarını karşılamak için daha fazla çaba harcıyor. Bu da teşhis süreçlerini zorlaştırıyor,” diyor. Maskelenme, otistik bireylerin farklılıklarını gizlemesini sağlarken, bu özelliklerin fark edilmesini de engelliyor. Bu nedenle, kadınların otizm teşhisi alması genellikle daha geç gerçekleşiyor.
MASKELENMENİN OLUMSUZ SONUÇLARI
Maskelenme, bireylerin sosyal ilişkiler kurmasını kolaylaştırabilir, ancak uzun vadede kimlik kaybı, anksiyete ve depresyona yol açabiliyor. 2024 yılında yapılan bir araştırmaya göre, maskelenme davranışını sık kullanan bireyler arasında daha yüksek oranda duygusal travma ve tükenmişlik görülüyor. York Üniversitesi’nden Jessica Klein, “Maskelenme, bireylerde otantik bir benlik duygusunun kaybolmasına neden oluyor,” diye belirtiyor.
TÜKENMİŞLİK VE GÜNLÜK HAYATA ETKİLERİ
Boston’da yaşayan 26 yaşındaki içerik üreticisi Ashra Piterman, maskelenmenin kendisi için ne kadar yorucu olduğunu şu sözlerle ifade ediyor: “Basit bir market alışverişi bile detaylı planlama gerektiriyor. Bunun üzerine bir de maskelenmenin getirdiği ek yük ekleniyor.” Piterman, tükenmişliğin günlük yaşamını ciddi şekilde etkilediğini ve hatta bazı becerilerinin gerilediğini söylüyor.
MASKELENMEYİ AZALTMANIN YOLLARI
Tükenmişliği önlemek ve iyileşmek için bireylerin kendilerini rahat hissettikleri ortamlar oluşturması önem taşıyor. Düşük duyusal uyaranlı mekanlar, dinlendirici aktiviteler veya kişisel rutinler, bu süreci kolaylaştırabilir. Piterman için bu süreç, evde vakit geçirmek, yürüyüş yapmak ve sevdiği bir diziyi tekrar izlemek gibi yöntemlerle mümkün olmuş. Dr. Casanova ise, “Bazen sadece oturup bir şey yapmamak bile iyileştirici olabilir,” diye ekliyor.
Maskelenme, otistik bireylerin hem sosyal uyum hem de psikolojik sağlık açısından bir denge kurmasını zorunlu kılıyor. Ancak, doğru destek mekanizmaları ile bu dengenin sağlanması mümkün olabilir.
