(MERSİN) – Mersin Su ve Kanalizasyon İdaresi (MESKİ) Genel Müdürlüğü’nün 2025 yılı bütçesi, 10 milyar 749 milyon 950 bin TL olarak belirlendi. 1 metreküp suyun atıksu bedeli dahil toplam maliyetinin 36 lira 55 kuruş, atıksu bedeli dahil bedelinin de 35 lira 46 kuruş olduğunu aktaran Mersin Büyükşehir Belediye Başkanı Vahap Seçer, “Gelirlerin giderleri karşılamadığını ve vatandaşlarımızın geçinmekte sıkıntılar yaşadığınızı biliyoruz. Enflasyonu frenleyebileceklerse, bizim açımızdan önümüz daha ferah olur. Bizim fiyatları yükseltme, artırma gibi bir düşüncemiz olmaz” diye konuştu.
MESKİ Genel Müdürlüğü’nün 2023 Yılı Kasım Ayı Olağan Genel Kurul Toplantısı’nın 2. Birleşimi, Vahap Seçer başkanlığında gerçekleştirildi. Toplantıda Başkan Seçer, MESKİ 2025 yılı bütçesiyle ve yatırımlarıyla ilgili geniş kapsamlı bir sunum yaptı.
Tablolar eşliğinde Meclis üyelerine bilgi veren ve sağlanan mali disiplinin kaynağını gösteren Seçer, 2019 yılında göreve geldiklerinde borç stokunun gerçekleşen gelir bütçesine oranının yüzde 134 olduğunu hatırlatarak, “Yani 2019 yılında 134 TL borcumuza karşılık 100 TL gelirimiz vardı. Bu rakam 2023 yılına geldiğimizde yüzde 99’a düştü. Bu yıl da beklentimiz bu oranın yüzde 73’lere kadar düşmesi. Ayağımızı yorganımıza göre uzatıyoruz. Hem Mersin Büyükşehir’de hem MESKİ’de 2019’da teslim aldığımız mali tablo ile şimdiki mali tablo bir değil” dedi.
2019 yılında göreve geldiklerinde teslim aldıkları bütçenin yüzde 24.33’ünün yatırıma ayrıldığını söyleyen Seçer, bu oranı 2025 yılı itibarıyla yüzde 49’a yükselttiklerine dikkati çekti.
Mersin’in altyapısını yenileyecek projeler hazır
Mersin’in neredeyse tamamının altyapısını değiştirecek dış finansman destekli projeleri tek tek sıralayan Seçer, AFD-FRIT II, EBRD ve EBRD artı IFC’den toplamda 149 milyon 823 bin euroluk projeler için 43 milyon 180 bin euroluk hibe kullandıklarını belirtti. Akdeniz, Erdemli, Silifke, Tarsus ve Bozyazı’yı kapsayan projeleri detaylarıyla aktaran Seçer, Tömük ve Arpaçbahşiş Mahalleleri’nde önceki dönem başlayan Atıksu Arıtma ve Derin Deniz Deşarjı projelerini göreve geldiklerinde devraldıklarını ve 5 yıl boyunca verdikleri uğraş sonucu ihale tarihinin 6 Aralık olarak belirlendiğini söyledi. Seçer, “Eksiğimiz vardı, geçtiğimiz hafta İller Bankası’na yaptığımız ziyarette olumlu neticeler oldu ve ilave finansmanları aldık. Yine o görüşmelerimizde bildiğiniz gibi Gülnarlılara müjdesini vermiştik, Ilısu İçme Suyu İsale Hattı Projesi’nin kalan bölümün yapımı için 180 milyon liralık kredi görüşmelerini tamamladık. O da bir krediydi onu geri ödeyeceğiz” diyerek, Ilısu suyunun kısa sürede Gülnar’a akıtılacağını kaydetti.
Başlanan ve yapılması için onay bekleyen projelerin bir asırlık projeler olduğuna işaret eden Seçer, şöyle devam etti:
“Yatırımları gerçekleştirmek için gayretlerimiz devam ediyor”
“Biz Ilısu suyunu Gülnar’a, Otluca suyunu Anamur’a akıttığımız zaman vatandaş rahatlayacak. Bunlar çok önemli projeler” dedi. Önceki yönetim döneminde yapılan Limonlu Kanalizasyon Şebekesi için MESKİ’nin 380 milyon TL ödeme yaptığını ancak söz konusu sistemin çöktüğünü dile getiren Seçer, “Yanlış işler, yanlış projeler.. Bunu böyle görmek lazım. İller Bankası’nın uhdesinde olan bir proje, sistem çökmüş. Şimdi bunu bizim tekrar ayağa kaldırmamız için gereken şey finansman. Bu yatırımları gerçekleştirmek için gayretlerimiz devam ediyor.”
“Yeni bir fiyat düzenlemesi düşünmüyoruz”
MESKİ’nin 2024 yılı giderlerindeki artışının yüzde 33 seviyelerinde olduğunu kaydeden Seçer, 2025 yılı bütçe gelirleri dağılımında teşebbüs ve mülkiyet gelirlerinin ise tahmini olarak yüzde 72 oranında olduğunu sözlerine ekledi. Her ay için TEFE-TÜFE/2 oranındaki fiyat ayarlamasını devam ettireceklerini duyuran Seçer, “Onun dışında bu fiyat tarifesine yeni bir ayarlama düşünmedik. Yani işin Türkçesi bir zam öngörmedik” ifadelerini kullandı.
1 metreküp suyun atıksu bedeli dahil toplam maliyetinin 36 lira 55 kuruş, atıksu bedeli dahil su satış bedelinin da 35 lira 46 kuruş olduğunu kaydeden Seçer, şu bilgileri verdi:
“Aşağı yukarı kafa kafaya 1 TL geriden gidiyoruz. Bu bizim için şimdilik bir problem yaratmıyor. Hayat pahalılığının ve geçim sıkıntısının farkındayız, su faturalarının yüksek olduğuna dair şikayetlerinizi saygıyla karşılıyoruz. Gelirlerin giderleri karşılamadığını ve vatandaşlarımızın geçinmekte sıkıntılar yaşadığınızı biliyoruz. Sizler de takdir edersiniz ki bizler de kurumlarımızı sizin adına yaşatmak durumundayız. Şu anda yeni bir fiyat düzenlemesi düşünmüyoruz. Sayın Maliye Bakanı’nın öngördüğü gibi her geçen gün enflasyonu frenleyebileceklerse, bizim açımızdan önümüz daha ferah olur. Çünkü enflasyon oranları düşerse bizim maliyetlerimizde düşer. Bizim fiyatları yükseltme, artırma gibi bir düşüncemiz olmaz.”
“Vatandaşlarımız lütfen kümülatif rakama bakmasın”
MESKİ faturalarında evsel atık vergisinin de toplandığını hatırlatan ve vatandaşlara seslenen Seçer, bu verginin MESKİ tarafından ilçe belediyeleri adına tahsil edildiğini belirtti. Bu vergiyi her ilçe belediyesinin kanun gereği kendisinin belirlediğinden söz eden Seçer, “Her belediye bunu Meclis’inden geçiriyor, onaylanmış bedeli biz burada oyluyoruz, buradan da geçiyor ve faturaya yansıtıyoruz. Vatandaşlarımız lütfen kümülatif rakama bakmasın. Su bedelini incelemek istiyorsa fatura iki kesimli. Birinci kısımda; su bedelleri ve atık su vergisi ve diğer vergiler var. Altta da ilçe belediyesinin adının olduğu ayrı bir bölüm var. Orada evsel atık miktarı yazıyor. Biz MESKİ olarak ilçe belediyeleri adına bunu topluyoruz ve onların hesabına veriyoruz. En altta yazan kümülatif toplamda evsel atık bedelleri var. O MESKİ’mize ait değildir. Lütfen faturayı iyi inceleyin, ona göre Sular İdaresi’ne değerlendirme yapın” diye konuştu.
Vatandaşların kendilerine güvenmeleri çağrısında da bulunan Seçer, hiçbir belediye başkanının yaptığı hizmetlerden yüksek bir bedel almak ve vatandaşı ile karşı karşıya gelmek istemeyeceğini belirterek, şunları söyledi:
“MESKİ’nin ticari bir müessese olarak düşünülmesini istemem”
“Biz tüccar değiliz, ben kamu görevi yapıyorum. Ben temiz ve sağlıklı içme suyunu zamanında vatandaşıma ulaştırayım, su güvencesi ve su güvenilirliği vereyim, temiz su vereyim, atık suyunu alayım ve çevreyi kirletmeyelim istiyorum. Biz bunun çalışmasını yapmakla mükellefiz ve bunu vatandaş ile kamu adına yaparız. MESKİ vatandaşın kurumudur. Vatandaş su bedeli ödüyor, MESKİ kamu adına hizmet yapıyor. MESKİ’nin ticari bir müessese olarak düşünülmesini istemem.”
Toplam 194 proje
MESKİ’nin 2019-2025 yılları arasındaki Dönemsel Yatırımları’ndan da bahseden Seçer, tamamlanan, devam eden ve planlanan yatırımlar olmak üzere; içme suyu, kanalizasyon, yağmursuyu, arıtma ve derin deniz deşarjı, hizmet tesisleri, bakım-onarım ve yenileme, yol bakım-onarım, mal alımı, hizmet alımı ve teknoloji yatırımları olmak üzere de hepsinin kümülatifte toplam miktarının 13 milyar 772 milyon TL olduğunu sözlerine ekledi. MESKİ’nin Yatırım Projeleri hakkında da bilgiler veren Seçer, 2019’dan 2024 yılı sonuna kadar tamamlan 160 projenin olduğunu ifade ederek, devam eden 30 ve planlanan dört proje olmak üzere toplam 194 proje olduğunu kaydetti.
2024-2029 yılları arası Yatırım Programı’na ilişkin de konuşan Seçer, 13 ilçede 2024-2029 yılları arasında yatırım programının toplam tutarının da 56 milyar 604 milyon 399 bin TL olduğunu ifade etti. Borç Stok Tablosu’nu paylaşan Seçer, 25 Ekim 2024 tarihi itibarıyla hem TL hem Euro hem de döviz cinsinden borçları olduğunu söyledi. Seçer, şunları belirtti:
“MESKİ’nin borcu 134 milyon dolar civarında”
“2019’da 751 milyon 791 bin TL olan borcumuz şu anda 4 milyar 602 milyon TL. Doğal olarak artmış gibi görünse de enflasyonun geldiği boyutu aslında görme açısından önemli. Euro bazında yaklaşık 119 milyon olan borcumuz şu anda 124 milyon Euro civarında, Dolar bazında da 134 milyon dolar borç devralmışız, şu anda da MESKİ’nin borcu 134 milyon dolar civarında.”
“Bürokraside adalet istiyoruz, ayrımcılık değil”
Mersin Büyükşehir Belediyesi ve MESKİ hizmetleri için Bakanlıklardan verilen desteğe teşekkür eden Seçer, bazı izinlerin hala beklediğini söyledi. Seçer, bazı konularda siyasi davranıldığını öne sürerek, “Bürokraside, bize karşı adalet istiyoruz, ayrımcılık istemiyoruz. Elbette ki teşekkür edeceğimiz konularda teşekkür ederiz. Marifet iltifata tabiidir. Bunu söylemek bir beşer olarak da bence bir görevimiz ama bizim bahsettiğimiz başka bir konu” ifadelerini kullandı.
Projelerde teknik olarak ya da finansman konusunda sıkıntı olmasa da bazı kararların geciktirildiğini sözlerine ekleyen Başkan Seçer, sözlerini şöyle sürdürdü:
“Belediye’nin haklılığı Mersin’in haklılığıdır”
“Daha önce bunları yaşadık; o zaman çıkıp burada ‘Biz engelleniyoruz’ deme hakkına sahibiz. Siyasi karar veriliyor. Şartlarımız uygun olduğu takdirde anlayışla karşılanıp yolumuz açılırsa biz teşekkür ederiz. Geçen dönemden kalma Çevre Bakanlığı’na tahsis taleplerimiz ya da başka izin taleplerimiz var. Bürokratlarımız gidiyor geliyor bir arpa boyu yol alamıyoruz. Tamam siyaseten burada tartışalım, konuşalım ama belediyemizin haklı olduğu konularda da Cumhur İttifakı, Cumhuriyet Halk Partisi, diğer partiler ayrımı yapmadan beraber hareket edelim. Neticede belediyenin haklılığı Mersin’in haklılığıdır.”
Önemli konulardan birinin de kaçak su tüketimi olduğunu ve bu tüketimin faturalarda haksız bir dağılım meydana getirdiğini belirten Seçer, şunları aktardı:
“SCADA sistemimizle sürekli suyu takip ediyoruz, her noktasını takip ediyoruz”
“Kaçak su kullanımı maliyeti artırıyor çünkü bir vatandaş fatura ödüyor bir diğeri ödenmiyor. Suyu çalanın parasını da çalmayan vatandaş ödüyor. Biz bunun üzerine gidiyoruz ama muhtarlarımız ve vatandaşlarımız da bu konuyu sahiplensinler. Bu muhbirlik değildir kamunun malını birileri tarafından hukuksuz bir şekilde alınmasını önlemektir. Biz ciddi teknolojik yatırımlara giriyoruz. Biz şu anda SCADA sistemimizle sürekli suyu takip ediyoruz, her noktasını takip ediyoruz. Nereden neyimiz var? Nerede bir basınç farkı var? Nerede bir arıza var? Nerede kaçak su kullanılıyor? Sistemden tespit ediyoruz.”
Konuşmasının sonunda Pamukluk Barajı Arıtma Tesisi ve İsale Hattı Yapımı çalışmalarının geldiği son durum hakkında da meclis üyelerine bilgi veren Seçer, Büyükşehir olarak projede yapımını üstlendikleri Arıtma Tesisi için sağlanan hibe finansmanların kullanımıyla ilgili EBRD’nin istediği Mersin’in ‘Afet Bölgesi’ veya ‘Genel Hayata Etkili Afet Bölgesi’ ilan edilmesi durumunun merkezi idarece kabul görmediğini aktardı. Yüksek bürokrasi ile yapılan görüşmeler sonucunda DSİ’nin isale hattı yapımının yanı sıra arıtma tesisinin yapımını da üstleneceğini ve Büyükşehir Belediyesi’ni borçlandıracağını aktaran Seçer, “Bu şekilde anlaştık, takip ediyoruz ve Mersin’i İl Afet Risk Azaltma Planı (İRAP) çerçevesine aldırdık, ‘Yoksa susuz kalacağız’ diye… Pamukluk Barajı’nın şu anda geldiği nokta ve hikayesi budur” dedi.
Konuşma ve değerlendirmelerin ardından MESKİ Genel Müdürlüğü 2025 yılı bütçesi madde madde oylanarak, 10 milyar 749 milyon 950 bin TL olarak oy birliğiyle kabul edildi.
