İran’ın başkenti Tahran’da “Kültürümüzün Ortak Sesi Nasreddin Hoca” programında Anadolu’dan çıkan fıkra ve hikayeleri İslam coğrafyasına yayılan Nasreddin Hoca anıldı.

Ekonomik İşbirliği Teşkilatının (EİT) konferans salonunda düzenlenen programa Tahran Büyükelçisi Prof. Dr. Hicabi Kırlangıç, İran ve Türkiye’den akademisyenler, öğrenciler ve çok sayıda davetli katıldı.

Programın açılış konuşmasını yapan Büyükelçi Kırlangıç, Türk ve İslam coğrafyasında müşterek tarihi şahsiyet olarak kabul edilen Nasreddin Hoca’yı anmak üzere Tahran’da toplandıklarını belirtti.

Nasreddin Hoca’nın, Balkanlar’dan Türkistan’a kadar geniş bir coğrafyada tanındığını ve hikayelerinin asırlar boyunca dilden dile dolandığını aktaran Kırlangıç, “Elimizdeki kısıtlı tarihi kayıtlar, her ne kadar onun Hicri 7. yüzyılda Anadolu’da yaşayan bir din ve devlet adamı olduğuna işaret etse de şöhreti Anadolu’nun çok ötesine geçmiş ve her kültür bu önemli şahsı kendi kültürüne mal etmiştir.” diye konuştu.

Bu sebeple Ekonomik İşbirliği Teşkilatı üyesi ülkelerin tamamının halk kültürü ve edebiyatında esasen din adamı olan ve sivri zekasıyla halklara kendini çok sevdirebilmiş efsanevi bir Hoca sembolü bulunduğunu söyleyen Kırlangıç, “Tarihi gerçek ne olursa olsun Anadolu’dan yayılan Nasreddin Hoca hikayelerinin, Doğu İslam zekasının mümtaz bir tecellisi olduğu kabul edilmelidir. Bu durum onu bütün Doğu İslam dünyasının müşterek bir şahsiyetine dönüştürmüştür.” dedi.

Nasreddin Hoca’nın hikayelerinde halkın yaşadığı sıkıntıları, içtimai meseleleri ve adaletsizlikleri ele aldığını hatırlatan Kırlangıç, “Dönemin otorite figürleri, dini liderler, devlet adamları ve zenginler üzerinden yaptığı hicivler bir bakıma toplumun maşeri vicdanını yansıtmıştır.” ifadelerini kullandı.

Kırlangıç, Nasreddin Hoca fıkralarının dünya genelindeki toplam sayısının henüz bilinmediğini ve bu fıkraları kapsamlı bir külliyata dönüştürmek için çalışma yapılmasını arzu ettiklerini belirterek, EİT bünyesinde bu konuda çalışmalar yapılabileceğini ve Türkiye’nin Tahran Büyükelçiliği olarak bu çalışmalara akademik destek vermeye hazır olduklarını dile getirdi.

Büyükelçi Kırlangıç’ın açılış konuşmasının ardından Türkiye’den Gazi Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Seyfullah Yıldırım, Tahran Şehid Beheşti Üniversitesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Abbas Ahmedvend ve Tahran Harezmi Üniversitesi Öğretim Üyesi Fatma Perçekani’nin konuşmacı olarak katıldığı ve Nasreddin Hoca’nın Türkiye ve İran başta olmak üzere İslam coğrafyasındaki etkilerinin anlatıldığı konferans düzenlendi.

Konferansın sonunda AA muhabirine konuşan Prof. Dr. Yıldırım, Nasreddin Hoca’nın Anadolu’nun dışında İran ve Arap coğrafyasında, Türk dünyasında ve Osmanlı hakimiyetinde daha önce bulunmuş olan coğrafyalarda Nasreddin Hoca’dan farklı isimler altında söz edildiğini belirtti.

Nasreddin Hoca’nın kendisine özgü mizahi anlayışıyla çok geniş coğrafyada insanlara kendini sevdirdiğini anlatan Yıldırım, “Belirli bir mizah, eleştiri ve hicivden farklı olarak kırmadan mizah etrafında insanları farklı coğrafyalarda nasıl bir araya getirdiğini bu toplantı bize bir kez daha göstermiş oldu. Anadolu’da biz Nasreddin Hoca diyoruz, İranlılar Molla Nasreddin diyorlar, yine Türk dünyasında Hoca Nasır Efendi olarak anılıyor. Başlangıçta tarihi bir şahsiyet olmakla beraber Nasreddin Hoca’ya baktığımızda aslında Türk ve İslam dünyasının ortak mizah tipi olduğunu söyleyebiliriz.” diye konuştu.

Programın sonunda Amerikalı tercüman Caroline Croskery tarafından Farsçadan İngilizceye çevrilerek basımı yapılan ve Nasreddin Hoca hikayelerinin bir kısmını içeren kitabın tanıtımı yapıldı.