Tanımlanamayan mikroorganizma milyon yıllık iz bıraktı

Almanya’daki Johannes Gutenberg Üniversitesi’nden jeolog Cees Passchier liderliğindeki bir ekip, bu mikroskobik delikleri ilk kez bilimsel olarak tanımladı. Bulgular, kaya içindeki saf kalsiyum karbonat tozlarıyla dolu bu ‘mikro tünellerin’ jeolojik süreçlerle değil, kayaları “kemiren” organizmalar tarafından oluşturulduğuna işaret ediyor.

Passchier, “Keşfimizi bu kadar heyecan verici yapan şey, bu endolitik mikroorganizmanın ne olduğunu bilmememiz.” diyor.

Bilim insanlarının ellerindeki kanıtlar, bu canlıların bir milyon yıldan daha önceye ait olabileceğini gösteriyor. O dönemde bu kayaçlar okyanus tabanında, ışık almayan koşullarda bulunuyordu. Deniz yüzeyinden süzülen organik materyaller, kayaçları besleyici maddelerle buluşturmuş olabilir.

Zamanla tektonik hareketlerle yüzeye çıkan bu kayalar, aşırı ısı ve basınca maruz kaldı. Bu da içerdikleri biyolojik maddelerin daha küçük, organizmalar tarafından tüketilebilir moleküllere ayrılmasına neden oldu.

Araştırmacılar, buradaki yaşamın kayalara su akıntıları aracılığıyla ulaştığını ve daha nemli bir iklim döneminde oluştuğunu düşünüyor. Mikroorganizmalar karbonatta hapsolmuş kısa zincirli hidrokarbonları ve diğer besinleri çözerek tüketmiş olabilir. Bu sırada asidik bir salgı kullanmış olmaları da muhtemel.

Dikkat çeken bir diğer detay ise bu kolonilerin oluşturduğu dikey tünellerin genellikle aynı yönde ilerlemesi. Araştırmacılara göre bu yönelim, besin tüketimi ilerledikçe kolonilerin daha derine doğru kazı yapmasından kaynaklanıyor.

Fungusların kaya içinde yarattığı tünellerin aksine, bu mikro tüneller birbirine bağlanmıyor. Bu da, burada daha önce bilinmeyen bir biyolojik yapının etkili olduğunu düşündürüyor.

Passchier’e göre bu yaşam formu hâlâ hayatta olabilir ve küresel karbon döngüsü üzerinde ciddi bir etkisi olabilir: “Bilim dünyasının bu yapının farkına varması hayati önemde.”

Eğer bu organizmalar yeterince yaygınsa ve kayaçlardan karbon salınımına neden oluyorsa, bu durumun iklim modellerinde dikkate alınması gerekebilir. Araştırmacılar, bu mikro tünellerin Kuzey Afrika ve Arap Yarımadası’ndaki çöl kayaçlarında oldukça yaygın olduğunu belirtiyor.