Güney Afrika’nın Kasım 2023’teki başvurusundan tam bir yıl sonra, Birleşmiş Milletler’e bağlı Uluslararası Ceza Mahkemesi (UCM), Gazze’de işlenen savaş suçları ve insanlığa karşı suçlardan İsrail Başbakanı Binyamin Netanyahu ve eski Savunma Bakanı Yoav Gallant hakkında tutuklama emri çıkardı. UCM Başsavcısı Karim Khan, altı ay önce mahkemeden tutuklama kararı almasını talep etmiş; ağustos ayında ise yargıçlara talep hakkında “acil” karar verme çağrısında bulunmuştu.
KASITLI VE BİLEREK
Mahkemeden yapılan açıklamada, “En az 8 Ekim 2023’ten en az 20 Mayıs 2024’e kadar işlenen insanlığa karşı suçlar ve savaş suçları nedeniyle Binyamin Netanyahu ve Yoav Gallant için tutuklama emri çıkarıyoruz” denildi. Netanyahu ve Gallant’ın üst düzey yöneticiler olarak, Gazze’deki sivillere yönelik kasıtlı saldırıların önlenmesi için tedbir almadıkları kararda yer aldı. İsrail’in insani yardıma izin verdiği durumlarda bile bunun uluslararası toplumun baskısı veya ABD’nin talepleri sonucu gerçekleştiğini, yardımların hiçbir zaman Gazze halkının ihtiyaçlarını karşılayacak düzeye ulaşmadığı kaydedildi.
İTİRAZLAR REDDEDİLDİ
İsrail, mahkeme sürecinde UCM’nin yetkisini tanıyan BM Şartı’na taraf olmadığı için çıkacak kararın hukuki olmayacağı yönünde itirazlarda bulunmuştu. Mahkeme açıklamasında bu itirazların da reddedildiği belirtilerek “İsrail’in mahkemenin yargı yetkisini kabul etmesi gerekmiyor. Çünkü mahkeme yargı yetkisini Filistin temelinde kullanabilir” denildi.
DEİF İÇİN DE TUTUKLAMA
UCM, Hamas’ın silahlı kanadı Kassam Tugayları’nın lideri Muhammed Deif’in de uluslararası tutuklanmaya tabi olduğunu bildirdi. Muhammed Deif’e yöneltilen suçlar arasında 7 Ekim saldırısı yer alıyor.
Muhammed Deif
FİDAN: UMUT VERİCİ
Cumhurbaşkanı Yardımcısı Cevdet Yılmaz, UCM karanına ilişkin özetle şunları söyledi: “Netanyahu ve çetesinin hukuk önünde hesap vereceği günler yakındır… Filistin halkının haklı ve meşru özgürlük mücadelesini sonuna kadar desteklemeyi sürdüreceğiz.” Dışişleri Bakanı Hakan Fidan da sosyal medya hesabından yaptığı açıklamada, “Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin Netanyahu ve Gallant hakkında açıkladığı tutuklama emri, adaletin tecellisi bakımından umut vericidir” ifadelerini kullandı. Öte yandan Pentagon Sözcü Yardımcısı Sabrina Singh ise “Mahkemenin kararını reddediyoruz” dedi.
PUTİN İÇİN DE ÇIKMIŞTI: KARAR NE ANLAMA GELİYOR
Uluslararası Ceza Mahkemesi’nin tutuklama emrine, Roma Statüsü’nün 86 ve 87. maddelerine taraf ülkelerin uyması gerekiyor. Bu da Netanyahu ve Gallant’ın, UCM’ye taraf herhangi bir ülkeye seyahati durumunda, o ülkenin makamlarının kendilerini tutuklaması gerektiği anlamına geliyor. Ancak karara uyulmamasına karşı bir yaptırım bulunmuyor. Nitekim mahkeme, Mart 2023’te Ukrayna’yı işgali sebebiyle Rusya Devlet Başkanı Vladimir Putin için de tutuklama emri çıkarmıştı. Ancak Putin’in, mahkemeye taraf ülkelerden Moğolistan’ı ziyaretinde karar uygulanmadı. Yine de karar seyahat özgürlüğünü kısıtlıyor. Netanyahu ve Gallant’ın İngiltere, Fransa, Almanya, Hollanda, Belçika, gibi UCM’ye üye 124 ülkeye seyahat etmekten kaçınmak zorunda kalacağı belirtiliyor.
