Uluslararası Uzay İstasyonu “yüksek risk” seviyesinde hava sızdırıyor

Uluslararası Uzay İstasyonu‘nun (ISS) bir Rus modülünde beş yıldır devam eden hava kaçağı, iki uzay ajansı arasında kriz yarattı. NASA, durumu en üst risk seviyesine taşırken, Roscosmos aynı fikirde değil. NASA ve Rus mevkidaşı Roscosmos, sızıntının temel nedeni ve sonuçlarının ciddiyeti konusunda hala anlaşmazlık içinde.

Sızıntının ciddiyeti üzerinde anlaşılamıyor

ISS’in Rus Zvezda modülüne modülüne bir kenetlenme portu bağlayan girişte (PrK olarak adlandırıldı) 2019 yılında tespit edilen hava kaçağı, son beş yılda giderek artan bir sorun haline geldi. İlk etapta günde yaklaşık 450 gram hava kaybediliyordu. Şu an bu miktar, günde yaklaşık 900 grama ulaştı. NASA, bu artışı ciddi bir yapısal tehdit olarak değerlendirirken, Roscosmos bu görüşe katılmıyor ve durumun kontrol altında olduğunu savunuyor.

NASA’nın Uluslararası Uzay İstasyonu Danışma Komitesi Başkanı Bob Cabana, konuyla ilgili yaptığı açıklamada, “Rus ekibi sızıntıları aramaya ve kapatmaya devam ederken, PrK’nın yıkıcı bir şekilde parçalanmasının gerçekçi olduğuna inanmıyor. NASA, PrK’nın yapısal bütünlüğü ve yıkıcı bir arıza olasılığı konusundaki endişelerini dile getirdi.” dedi.

Cabana, devam eden açıklamasında “Ruslar devam eden operasyonların güvenli olduğuna inanıyor ama bizi tatmin edecek şekilde bunu kanıtlayamıyorlar ve ABD güvenli olmadığına inanıyor ama biz de Rusları tatmin edecek şekilde bunun böyle olduğunu kanıtlayamıyoruz” diye ekledi.

Roscosmos, kaçağın nedeninin mikro titreşimlerden kaynaklanan yorulma çatlakları olduğunu öne sürerken, NASA, basınç ve mekanik stres, malzeme özellikleri ve çevresel koşullar gibi çeşitli faktörlerin etkili olduğunu düşünüyor.

Risk seviyesi artıyor

Hava sızıntısı, NASA’nın Genel Müfettişlik Ofisi (OIG) tarafından hazırlanan ve gerçek ciddiyetinin ve mürettebat için oluşturduğu riskin altını çizen yakın tarihli bir raporda ele alındı. OIG raporunda, iki uzay ajansının sızıntının sürdürülemez olarak kabul edilmesi gereken nokta üzerinde anlaşamadıkları belirtildi. Rapora göre NASA ve Roscosmos ISS hava sızıntısını görüşmek üzere bir araya geldi ve NASA yetkilileri Roscosmos’un “sızıntı oranı sürdürülemez bir seviyeye ulaşmadan önce Servis Modülüne giden kapağı izleyip kapatabileceklerinden emin olduklarını” belirtti.

NASA ve Roscosmos şu anda sızıntıyı izliyor ve kaybedilen hava miktarını en aza indirmek ve sızıntının kendisini uzay istasyonunun geri kalanından izole etmek için erişim gerekmediğinde servis modülüne giden kapağı kapatmaya hazırlanıyor. Gerekmesi halinde sürecin kalıcı olarak yürütülmesi de mümkün. Eğer kalıcı kapatma uygulanırsa ISS, bir yanaşma limanını kaybedecek. Öte yandan ISS, 2030’da emekliye ayrılma yolunda ilerlerken yaşlanan yapısı kendisini giderek daha fazla belli ediyor.