Uluslararası bir araştırma ekibi, galaksimizin merkezindeki süper kütleli kara delik Sagittarius A*’ın etrafında, yakın bir yörüngede dönen ikili bir yıldız sistemi keşfetti. Bu, bir süper kütleli kara deliğin yakınında ilk kez bir yıldız çifti bulunduğu anlamına geliyor. Keşif, Avrupa Güney Gözlemevi’nin Çok Büyük Teleskobu’nun (ESO’s VLT) ERIS enstrümanıyla topladığı verilere dayanıyor ve yıldızların aşırı yerçekimi altında nasıl hayatta kaldığını anlamamıza yardımcı olmanın yanı sıra Sagittarius A* çevresinde gezegenlerin tespit edilmesinin yolunu açabilecek potansiyel barındırıyor.

Almanya’daki Köln Üniversitesi’nden Florian Peißker, kara deliklerin sanıldığı kadar yıkıcı olmadığını belirtiyor. Evrende çift yıldızlar sıkça gözlemlenir ancak yoğun kütle çekimiyle yıldız sistemlerini kararsız hale getirebilecek bir süper kütleli kara deliğin yanında, daha önce hiç böyle bir sistem keşfedilmemişti.

Bu çarpıcı keşif, bazı ikili yıldızların bu gibi ekstrem koşullarda bile kısa süreliğine gelişebileceğini gösteriyor. Yeni keşfedilen ikili yıldız D9, tam zamanında gözlemlendi çünkü sistemin sadece 2,7 milyon yaşında olduğu tahmin ediliyor. Yıldız çiftinin, yakınındaki kara deliğin güçlü çekim kuvveti nedeniyle yaklaşık 1 milyon yıl içinde tek bir yıldız gibi birleşeceği düşünülüyor. Bu kadar genç bir sistem için oldukça kısa bir zaman aralığı olması, keşfi daha da önemli hale getiriyor.

Ortak yazar ve ESO’da eski bir öğrenci olan Emma Borider, böyle bir ikili sistemi gözlemlemenin kozmik zaman ölçeğinde oldukça kısa bir fırsat sunduğunu ve bu keşfin bu açıdan büyük bir başarı olduğunu ifade ediyor. Süper kütleli kara deliğin olağanüstü ortamının yeni yıldızların oluşumunu engellediğine dair hipotezler uzun yıllar boyunca bilim insanlarının temel kabulü olmuştu. Ancak Sagittarius A* yakınında keşfedilen birkaç genç yıldız bu görüşü sorgulamaya başlamıştı. Bu keşif, sadece tek yıldızların değil, aynı zamanda yıldız çiftlerinin de zorlu koşullar altında oluşma potansiyeline sahip olduğunu gösteriyor. Çekya Masaryk Üniversitesi’nden Michal Zajaček, D9 sisteminin yıldızların etrafında gaz ve toz bulunduğuna dair açık işaretler taşıdığını, bu durumun süper kütleli bir kara deliğin yakınında oluşmuş olması gereken çok genç bir yıldız sistemini doğruladığını açıklıyor.

Yeni keşfedilen bu ikili sistem, Sagittarius A* çevresinde yoğun yıldız ve diğer cisim kümelerinin bulunduğu, S Kümesi olarak adlandırılan bir bölgede yer alıyor. Bu kümede ayrıca, yıldız gibi davranan ancak gaz ve toz bulutları olarak görünen gizemli G cisimleri bulunuyor. Bu gizemli cisimleri gözlemlerken ekip, D9’un şaşırtıcı bir örüntü sergilediğini fark etti. VLT’nin ERIS enstrümanıyla elde edilen veriler, SINFONU enstrümanının arşiv verileriyle birleştirildiğinde yıldızın hızında yinelenen değişimler tespit edildi. Bu analiz, D9’un aslında birbirinin yörüngesinde dönen bir çift yıldız olduğunu kanıtladı. Peißker, spektroskopik desenin yaklaşık 15 yılı kapsadığını ve S Kümesi’nde gözlemlenen ilk ikili yıldızın bu sistem olduğunu vurguluyor.

Bu sonuçlar, G cisimlerinin doğası hakkında yeni fikirler sunuyor. Ekibe göre bu cisimler, henüz birleşmemiş ikili yıldızlar ya da birleşmiş yıldızlardan geriye kalan materyallerin bir kombinasyonu olabilir. Sagittarius A*’nın yörüngesindeki nesnelerin çoğunun kesin doğası hâlâ bir sır olarak kalmaya devam etse de, yakın zamanda tamamlanacak olan teknolojik yenilikler bu durumu değiştirebilir. ESO’nun Şili’deki Son Derece Büyük Teleskobu (ELT) ve GRAVITY+ yükseltmeleri, galaksimizin merkezindeki daha ayrıntılı gözlemleri mümkün kılarak yeni genç yıldız sistemlerini ortaya çıkarabilir.

Bu keşif, gezegenlerin varlığı hakkında tahmin yapmayı mümkün kılıyor çünkü bunlar genellikle genç yıldızların etrafında oluşur. Bu bağlamda, galaksimizin merkezinde gezegenlerin tespit edilmesinin artık sadece bir zaman meselesi olduğu mantıklı bir çıkarım olarak değerlendiriliyor.

Çeviren: Fatma Zehra Kara
Kaynak: https://sivilbilim.com/galaksimizin-kalbinde-cift-yildiz-kesfi-sagittarius-a/

(ALINTI)