Yabancı Borsa’dan kaçtı, bonoya sarıldı

Türkiye’nin yüksek ka­mu borçlanma gereği ve aşırı yüksek faizler ne­deniyle uluslararası sıcak pa­ra fonların Türk borçlanma ka­ğıtlarına yoğun ilgisi ve aynı za­manda Borsa’dan kaçış eğiliminin devam ettiğini ifade eden Dünya Gazetesi yazarı Naki Bakır, “Yabancılar yılın ilk dokuz ayında portföy yatırımı şek­linde Türk kamu ve özel sektö­rünce ihraç edilen borçlanma senetleri alımı için yüklü mik­tarda sıcak para getirirken, Bor­sa’da ise net satıcı oldular. Ya­bancıların Merkez Bankası’n­daki kısa vadeli mevduatlarında da önemli miktarda çekiliş ya­şanan ilk dokuz ayda, Türk ban­kalarının yurt dışından kısa va­deli kredi kullanımları ise hızla­narak artmaya devam etti.” diye yazdı.

“Akım veri olarak sıcak para girişlerinin son bir yıldaki seyri de yüksek faiz ortamı ve kurlardaki yatay seyrin yabancı fonları Borsa yerine kamu kağıtları başta borçlanma senetlerine yönelttiğini ortaya koyuyor.” diyen Bakır şöyle devam etti:

“Son bir yılda Hazine kağıtları için 17 milyar 934 milyon, bankaların ihraç ettiği kağıtlar için 13 milyar 365 milyon ve özel sektör tahvili alımı için 4 milyar 666 milyon dolar sıcak para getiren yabancıların BIST’te ise net 429 milyon dolarla satıcı olduğu dikkati çekiyor.

Yabancıların buradaki efektif ve mevduatlarında 3 milyar 777 milyon dolar çekiliş yaşanan son bir yılda, bankalar ve özel sektör yurt dışından 11 milyar 691 milyon dolar kısa vadeli kredi kullanırken, kısa vadeli ticari kredilerde ise 1 milyar 41 milyon dolarla net ödeyici olundu. Son bir yılda, kaynağı belirsiz 26 milyar 472 milyon dolarlık çıkış da düşüldüğünde toplam net sıcak para girişi 15 milyar 935 milyon dolar olarak gerçekleşti.

Merkez Bankası’nın revize uluslararası yatırım pozisyo­nu verileri ile yapılan hesap­lamada, yıllar itibarıyla his­se senedi, tahvil bono alımı, mevduata hesabı ve kısa va­deli kredi açma şeklinde yap­tığı sıcak para yatırımlarının Türkiye’de devam eden port­föyünün piyasa değeri eylül sonu itibarıyla 278,1 milyar dolar olarak belirlendi. Sıcak para stokunun 2023 sonun­da 264,3 milyar dolar olan, mayıs ayındaki “carry trade” dalgasının da etkisiyle ilk altı ayda 19,3 milyar dolar artarak 283,6 milyar dolara kadar çı­kan değeri, yılın üçüncü çey­reğinde ise 5,5 milyar dolar küçüldü.

Eylül sonu itibarıyla sıcak pa­ra stokunda en büyük payı 119,1 milyar dolarlık piyasa de­ğeri ile en portföy yatırımları alıyor. Bunun da 85,4 milyar dolarla en büyük büyük bö­lümünü kamu ve özel sektör borçlanma senetleri oluşturu­yor. Yabancı portföyündeki borçlanma senetlerinin 59,9 milyar DİBS, 13,7 milyar doları bankaların borçlanma kağıt­ları, 11,8 milyar dolarlık kısmı da reel sektörce ihraç edilmiş kağıtlardan (ÖST) oluşuyor.

Yabancıların portföy yatırı­mı stokunun piyasa değeri bazında 33,7 milyar dolarlık bölümünü de BIST’ten aldık­ları ve Kayıtları Merkezi Kayıt Kuruluşu (MKK) tarafından kaydı tutulan hisse senetleri oluşturuyor. Bunun 6,1 mil­yar dolarlık bölümü bankalar, 27,6 milyar doları ise reel sek­tör firmalara ait. Eylül sonu itibarıyla yabancıların Mer­kez Bankası’ndaki kısa vadeli mevduatları 38,4 milyar, ban­kalardaki döviz mevduatları da 41,8 milyar dolarlık bir bü­yüklük oluşturuyor.

Aynı tarih itibarıyla yabancı­ların bankalardan 14,2 milyar ve diğer sektörlerden 2,3 mil­yar dolar olmak üzere toplam 16,6 milyar dolarlık kısa vadeli kredi alacağı bulunuyor. Ya­bancıların Türk özel sektö­rüne açtığı kısa vadeli ticari krediler kaynaklı alacağı ise aynı tarih itibarıyla 54,8 mil­yar dolar. Sıcak para stokunu oluşturan bir büyüklük olarak Türkiye’nin Uluslararası Para Fonu (IMF) nezdindeki “Özel Çekme Hakkı” (SDR) da eylül sonu itibarıyla 7,3 milyar dolar düzeyinde.”