Yunanistan’da ‘Türkiye’ gündemi: Üst düzey diplomat istifa etti

LEFKOŞA – Atina’da Türkiye-Yunanistan diyaloğuna yönelik tepkiler, iktidar partisi Yeni Demokrasi’de (YD) çalkantıya yol açtı. Eski başbakan Antonis Samaras’ın Türkiye ile ilişkilere yönelik eleştirilerinin ardından ihracı ve üst düzey bir diplomatın istifası, yaklaşan cumhurbaşkanlığı seçimleri öncesinde YD’nin iç karışıklıklarını derinleştirdi.

Samaras’ın partisinden ihracı talebiyle disiplin kuruluna sevki kritik cumhurbaşkanlığı seçimi süreci öncesinde gündeme geldi. Aynı süreçte aşırı sağcı partilerin destek oranı, son anketlere göre yüzde 15 düzleminde kalıcı hale geliyor.

SAMARA NE DEMİŞTİ?

Samaras, “To Vima” gazetesine verdiği röportajda, Türk-Yunan diyaloğu konusunda hükümeti sert bir dille eleştirdi. “Milli egemenliğin ‘göreceli bir kavram’ olduğu gibi sözler duyduk. Bu tür ifadeleri karşı taraf da duyuyor ve endişeleniyoruz. En azından Yunan halkının yüzde 50’si endişeli” diyen Samaras, Dışişleri Bakanı Giorgos Gerapetritis’in istifasına işaret eden ifadeler de kullandı.

Hükümetin Türkiye ile diyalog politikasını “Türk provokasyonlarına sürekli boyun eğmek” olarak nitelendiren Samaras, “Barış ve dostluk adına taviz verenleri evine göndermeli” dedi. Ayrıca, Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan’ın BM Genel Kurulu’nda Kıbrıs konusunda yaptığı açıklamalardan sonra Başbakan Kyriakos Miçotakis’in Cumhurbaşkanı Recep Tayyip Erdoğan ile New York’ta görüşmesini de eleştiren Samaras, bu görüşmeyi “ciddiyetsiz” olarak nitelendirdi ve Miçotakis’i Erdoğan ve Arnavutluk Başbakanı Edi Rama ile “samimi sohbetler” yapmakla suçladı.

Samaras’ın eleştirilerinden Kıbrıs Cumhurbaşkanı Nikos Hristodoulidis de nasibini aldı. Eski başbakan, Kıbrıslı Rum lideri Ankara’ya şirin gözükmek için çaba sarf etmekle itham etti.

KARAMANLİS’İN OLASI ADAYLIĞI

Samaras, ocak ayında yapılacak cumhurbaşkanlığı seçimleri için de eski başbakan Kostas Karamanlis’i aday göstermeyi önerdi. Karamanlis’in çevresinden ise bu öneriye ilişkin herhangi bir yorum yapılmadı.

Samaras’ın sert çıkışı, YD içinde büyük bir krize yol açtı. Cumartesi günü, Hükümet Sözcüsü Pavlos Marinakis, Samaras’ın açıklamalarının “aşırı yalanlar ve çarpıtmalar içerdiğini” ve “Yunanistan Başbakanı ve Kıbrıs Cumhurbaşkanı’nın Türkiye Cumhurbaşkanı ve Arnavutluk Başbakanı ile ‘samimi sohbetler’ yaptığı iddiasının kabul edilemez olduğunu” söyledi.

Marinakis, Samaras’ın cumhurbaşkanlığı seçimleri konusundaki açıklamalarını da “devlet başkanına ve makama hakaret” olarak nitelendirdi. “Samaras, bu röportajıyla kendini ikinci kez YD’nin dışında konumlandırdı. Ancak bu sefer tarih tekerrür etmeyecek” diyen Marinakis, Samaras’ın 1993 yılında Konstantinos Miçotakis’in hükümetini düşürmesine atıfta bulunarak, “Yeni Demokrasi, Kyriakos Miçotakis liderliğinde yüzde 40’lık oy oranlarıyla üç seçim kazandı. Samaras olmadan da yolumuza devam edeceğiz” dedi. YD yetkilileri, Samaras’ın partiden ihraç edileceğini açıkladı.

DIŞİŞLERİ BAKANLIĞI’NDA İSTİFA

YD içindeki kriz daha da derinleştirirken, Türk-Yunan ilişkilerindeki son gelişmeler Dışişleri Bakanlığı’nda da sarsıntıya yol açtı. Bakanlığın Siyasi Direktörü, üst düzey diplomat Rousos Koundouros, 8 Kasım’da Atina’da Dışişleri Bakanı Gerapetritis ile Türk mevkidaşı Hakan Fidan arasında yapılan görüşmelere dahil edilmemesine tepki olarak istifa etti.

Dışişleri Bakanlığı kaynakları, Koundouros’un önümüzdeki ay emekli olacağını ve bu nedenle yerine Andreas Fryganas’ın atandığını belirtti. Aynı kaynaklar Yunanistan basını ile, Koundouros’un Samaras gibi Türk-Yunan diyaloğuna yönelik eleştirel bir tavır takındığı bilgisini paylaştı.

ANKETLER VE AŞIRI SAĞIN YÜKSELİŞİ

Bu gelişmeler yaşanırken, komşu ülkenin basın kuruluşları Yunanistan’da siyasi tabloda istikrarsızlık belirtileri gösteren anketlerin sonuçlarını kamuoyuyla paylaşıyor. GPO tarafından yapılan ve CNN Greece tarafından yayımlanan yeni ankete göre YD yüzde 26,6 oy oranıyla partiler sıralamasındaki liderliğini koruyor. YD geçtiğimiz dönemde yüzde kırklara varan bir oy oranı ile iktidara gelmişti. Son anket sonuçları YD cephesinde ciddî bir oy kaybına işaret ediyor.

PASOK yüzde 17,1 ile ikinci sırada yer alırken, SYRIZA yüzde 5,8’e gerilemiş durumda.

Ancak yeni ankette dikkat çekici nokta, aşırı sağ partilerin yüksek oy oranının kalıcılaşmaya başlamış olması. Helen Çözümü (yüzde 7,8), Mantığın Sesi (yüzde 4,6) ve NIKI (yüzde 3,1) gibi partilerin toplam oy oranı yüzde 15’i aşıyor. Bu durum, Yunanistan’da siyasi kutuplaşmanın derinleştiğini ve aşırı sağ söylemin toplumda giderek daha fazla karşılık bulduğunu gösteriyor.

SAMARAS’TAN YENİ PARTİ OLASILIĞI VE YAKLAŞAN SEÇİMLER

Aşırı sağın yükselişini ve Türk-Yunan ilişkilerindeki gelişmeleri fırsat olarak değerlendiren eski başbakan Samaras, YD’den uzaklaştırıldıktan sonra yeni bir siyasi oluşum kurma yoluna girecek mi? Komşu başkentte son saatlerde siyasî uzmanlar ve basın emekçileri bu soruya yanıt arıyor.

Geçtiğimiz dönemde Samaras hükümetine yakın duran ve isminin açıklanmasını istemeyen bir bürokrat konu hakkında yaptığı değerlendirmede, Samaras açısından “tüm ihtimallerin masada olduğu” yorumunda bulundu. “Eski başbakan ve liderimiz şu an yurt dışında. Önemli temasları var. Yurt içinde de son dönemde önemli temaslar gerçekleştiriyor. Yurda dönüşü sonrasında bu temaslardan çıkan sonuçları elbette değerlendirecektir. Ve bu değerlendirme sonrasında yeni parti için nihaî karar verilecektir” diyen kaynak, Samaras’ın YD’nin içerisinde, özellikle seçmen tabanında güçlü bir destekçi kitlesinin olduğuna dikkat çekti.

Samaras’ın bugün yüzde 15’lerde “kemikleşen” aşırı sağ oluşumların liderliğine soyunup soyunmayacağı sorusuna ise kaynak “Samaras sadece bu kesimin değil, bugün Yunanistan siyasetinde çoğunluğu oluşturan yurtsever muhafazakârların lideridir” yanıtını verdi.

Samaras ile ilgili yeni parti yorumları Atina’nın cumhurbaşkanlığı seçim sürecinin başlangıcında gündeme yansıyor. Yunanistan parlamentosu ocak ayında görev süresi sona erecek olan cumhurbaşkanının halefini seçecek. Uzmanlara göre bu seçim sürecinde yaşanacak olan gelişmeler Yunanistan’ın siyasi geleceğini belirleyebilir ve 2025 yılı içerisinde erken seçim olasılığını gündeme taşıyabilir. Miçotakis’e yakın kesimlerse bu olasılığa karşı çıkıyor.