3 Mart 2023 tarihinde, 8 Eylül 1999 ve öncesinde ilk defa sigortalı olanlara yaş şartı aranmaksızın emeklilik hakkı tanıyan ve kamuoyunda EYT olarak bilinen düzenlemenin yürürlüğe girmesiyle, bu konudaki sorun kısmen çözüldü. Emeklilikte Yaşa Takılanların yıllardan beri süre gelen kitlesel mücadelesiyle birlikte Türkiye’de emeklilik ve sosyal güvenlik mevzuatından kaynaklı haklar yeniden tartışılmaya başlandı.

8 Eylül 1999 öncesi girişlilerde emeklilikte yaş haddi şartının kaldırılmasıyla birlikte bu tarih sonrası ilk defa sigorta girişlilere uygulan emeklilik sisteminin adil olduğundan bahsedilemez.

Bir taraftan EYT kapsamında bir kişi yaş haddi kalktığı için emekli olabiliyorken diğer taraftan ise başka bir kişi işe bir gün sonra işe girdiğinde 17-20 yıl geç emekli oluyor. Bunu haksızlığı, bu adaletsizliği kabul etmek mümkün dahi değildir.

Kademeli Emeklilik isteyenler esasen erkenden emekli olmak gibi bir talepleri yoktur. Onlar emeklilikte adil bir sistemin hayata geçirilmesini arzu etmektedirler. Buda onların en doğal ve samimi haklarıdır.

9 Eylül 1999 ile 30 Nisan 2008 arasında ilk defa sigorta girişlilerde erkekler 60 yaşında 7000 prim gün sayısıyla, kadınlar ise 58 yaş ve 7000 prim gün sayısıyla emekli olabiliyorlar. 7000 prim gün sayısı ise ortalama 19,5 yıla tekabül ediyor. Örneğin; 20 yaşında ilk defa sigorta girişi olan bir erkek 19,5 yıl aralıksız çalışma hayatında kalsa ve primleri ödense 39,5 yaşında 7000 prim gün sayısını tamamlamış oluyor ve emekliliği 60 yaşında hak edeceği için 20,5 sene ise yaşını tamamlamayı bekleyecektir. Yani bu kişi hayatını idame ettirebilmek için çalışma hayatına devam etmesi gerektiğinden esasen 7000 prim günle değil ortalama 14000 gün prim ödeyerek emekli olacaktır. Peki ya 14000 prim ödeyerek 60 yaşında emekli olacakta emekli maaşı yüksek mi olacak tabi ki hayır. Çünkü 2008 yılında emeklilerin aylık bağlama oranları %70’lerden %30’lara, emeklilerin Türkiye’nin gelişme hızından aldıkları %100 pay ise %30’a düşürüldü. Özetle artık emeklilere ne kadar ekmek o kadar köfte diyemiyoruz. Her geçen gün TÜİK’in gerçeği yansımayan verileriyle düşen emekli maaşlarını da göz önünde bulundurduğumuzda gel de erkeksen 60 kadınsan 58 yaşında emekli olmayı bekle.

Kimdir bu kademeli emeklilik isteyenler?

Özellikle 1999 sonrası girişler için emeklilik hayal olmuşken bir ses yükseldi. Bu ses kademeli emeklilik isteyenlerdi. Bunlar daha adil daha sürdürülebilir bir emeklilik sisteminin hayata geçirilmesi için 2023 yılından beridir mücadele ediyorlar ve seslerini her platformda duyurmayı başardılar. Bunlar kademeli emeklilik talebinin öncüleri Emeklilikte Adalet Derneği’nin neferledir. Derneğin isminden de anlaşılacağı gibi talepleri emeklilikte adil düzen sisteminin olması, emekli maaşlarının gelecekteki emeklilik yaşamlarında insan onuruna yaraşır bir seviyede maaş alabilmeleridir. Ne yazık ki ülkemizde mevcut bulunan üç ana emeklilik statüsünün her birinin birbirinden farklı kurallara tabi olduğunu ve bunun haksızlık ile eşitsizliğe yol açtığını defalarca dile getirdim. Şimdi ise tüm bunları gür sesle haykıran bir STK var. Bu STK’nın çalışmaları takdir edilecek boyutta. EYT sonrası gündem olmayı ve gündemden hiç düşmemeyi başardılar. Kamuoyuna emeklilik sistemimizde vicdanımızı sorgulattılar. Sadece vatandaşa mı elbette hayır. Siyasilere de.

Muhalefetin hiç şüphesiz gündeminde kademeli emeklilik talepleri sıcak yerini koruyor. Muhalif siyasilerin bastırmasıyla iktidarın kademeli emeklilikten artık kaçışı yok. Zaten yaklaşık altı ay kadar önce de iktidar bu konuda istatistiki çalışmalara başladı bile. Türkiye son gelişen siyasi durumlarla birlikte seçim sath-ı mailine girdi. Bu seçimlerin gündemi ise kademeli emeklilik olacaktır. Meydanlarda, partilerin propagandalarında geniş yer tutacak. İstatistiki çalışmalara şimdiden başlayan hükümet, önümüzdeki genel seçimlerde muhalefetin konuyu gündemde tutmasıyla birlikte daha somut adımlar atacaktır. Kim bilir seçim kaybetsem bile olmaz dediği EYT’yi nasıl çıkardıysa seçim kaybetmemek için kademeli emekliliği de gündemine alacaktır. Önümüzdeki süreçte iktidar milletvekilleri kademeli emekliliği ağızlarından düşürmezlerse hiç de şaşırmayın. Ancak rehavete kapılıp da mücadeleyi askıya almayın. Siyasi iktidar nabız yokluyor. Bu nabzın atması gerekmektedir. Sakın ha!

Kıymetli okuyucularım, sizlerde görüş ve önerileriniz ile sorularınızı [email protected] mail adresimden tarafıma kolaylıkla iletebilirsiniz.

Sağlıklı ve sosyal güvenceli bir yaşam dileklerimle…