Boğaz ağrısı, burun tıkanıklığı, ateş, vücutta kırıklık ve yorgunluk… Hava sıcaklıkların düşüşü grip vakalarının artışını beraberinde getirdi.
Birçok kişinin bağışıklık sistemi bu belirtileri aşağı yukarı bir hafta içinde ortadan kaldırabiliyor. Ancak gribin ağırlaştığı, hastanede yatış gerektirdiği hatta ölümle sonuçlandığı vakalar da mevcut. Örneğin ABD Hastalık Kontrol ve Önleme Merkezleri’nin (CDC) verilerine göre, ülkede her yıl 710 bin civarında kişi grip nedeniyle hastanede tedavi edilirken, hayatını kaybedenlerin sayısı ise 51 bini buluyor.
CDC’nin geçtiğimiz günlerde yayımladığı bir rapor da bu konuda çok çarpıcı veriler ortaya koydu. Ülkede 2010-2023 yılları arasında grip kaynaklı hastaneye yatışları inceleyen CDC uzmanları, gribin çok daha riskli bir hastalığa dönüşmesine yol açan faktörleri belirledi.
YAŞ
Uzmanların altını çizdiği faktörlerin başında yaş geliyor. Grip nedeniyle hastaneye yatırılan hastalar arasında küçük çocuklar ve ileri yaştaki bireylerin oranı dikkat çekiyor. Bunun sebebi bu yaş gruplarındaki kişilerin bağışıklık sistemlerinin, daha büyük çocuklara veya daha genç yaştaki yetişkinlere kıyasla daha zayıf olması. Bir başka deyişle küçük çocuklar ve yaşlılar enfeksiyonlarla savaşmakta çok iyi değiller.
Her yıl grip sezonunda Tip A ve Tip B olmak üzere iki tür grip virüsü öne çıkıyor. 2010’dan bu yana en yüksek hastaneye yatış oranları Tip A virüslerinin baskın olduğu dönemlerde görülüyor. Bu durum CDC’nin raporunda yaşlı yetişkinlerin Tip A virüslerinden olan H3N2’den daha fazla etkilenmesiyle açıklanıyor.
NÖROLOJİK BOZUKLUKLAR
Epilepsi, serebral palsi ve dikkat eksikliği hiperaktivite bozukluğu (DEHB) gibi nörolojik problemleri olan bazı çocuklar, kas ve akciğer fonksiyonları açısından zorluk yaşayabiliyor. Öksürmede veya hava yollarında biriken sıvıları dışarı atmada güçlüğe neden olan bu durum grip semptomlarının ağırlaşmasına veya hastalığın zatürreye çevirmesine neden olabiliyor.
AKCİĞER HASTALIKLARI
Astım hastalığı hava yollarında kronik inflamasyona neden oluyor. Grip de astımlı çocuklarda atakları tetikleyebiliyor, zatürreye veya hastanede tedavi gerektiren diğer solunum sorunlarına yol açabiliyor. Öte yandan bağışıklık tepkisini engelleyen Kronik Obstrüktif Akciğer Hastalığı (KOAH) olan yetişkinlerde, vücut gribi atma konusunda zorlanabiliyor. Dahası enfeksiyon hava yollarının daha fazla iltihaplanmasına yol açarak hastaların soluk alıp vermesini daha da zorlaştırıyor.
HAMİLELİK
CDC’nin değerlendirmelerine göre, 13 yıllık dönemde, grip nedeniyle hastaneye kaldırılan üreme çağındaki kadınların yaklaşık yüzde 30’u hamileydi. Araştırmalar hamilelik hormonlarının bağışıklık sistemini baskıladığına, hastalığın seyrini ağırlaştırdığına ve hastaneye yatış oranlarını artırdığına işaret ediyor. Dahası hamilelik döneminde yaşanan grip enfeksiyonları, anne karnındaki fetüs için de bazı riskler taşıyor.
OBEZİTE VE KRONİK METABOLİK HASTALIKLAR
Hem çocuklarda hem de yetişkinlerde obezite gribin ağırlaşmasına yol açabilen bir risk faktörü. Uzmanlar bu durumun birden fazla sebebi olabileceğine dikkat çekiyor. Örneğin Vanderbilt Üniversitesi Tıp Merkezi’nde bulaşıcı hastalıklar uzmanı olarak görev yapan Dr. William Schaffner, “Örneğin aşırı kilo enfeksiyonu akciğerlerden temizlemek için ihtiyaç duyulan derin nefesleri almayı zorlaştırabilir” dedi.
Obezite çoğu zaman diyabet ve hipertansiyon gibi başka metabolik hastalıklarla da ilişkilendiriliyor. Diyabetli hastalarda, grip kan şekeri düzeylerini kontrol etmeyi zorlaştırabiliyor. Öte yandan Duke Üniversitesi Tıp Okulu’nda endokrinoloji, metabolizma ve beslenme alanında dersler veren Dr. Susan Spratt, “Yüksek glikoz düzeylerinin beyaz kan hücrelerinin fonksiyonunu etkilediği, enfeksiyonları kötüleştirdiği ve iyileşme sürelerini uzattığı düşünülüyor” dedi.
KALP HASTALIĞI
CDC’nin değerlendirmesine göre, grip nedeniyle hastaneye yatırılan yetişkinlerin yaklaşık yarısı kalp hastası. Northwestern Üniversitesi Tıp Okul’unda kardiyoloji uzmanı olarak görev yapan Dr. Sadiya Khan, “Kardiyovasküler hastalığı olan kişilerin önemli bir kısmı bağışıklık sistem zayıf olan yaşlılardır” dedi.
Araştırmalara göre, kardiyovasküler hastalığı olan insanlarda gribin kalp krizi ve inme riskini artırdığına dikkat çeken Khan, “Kalp hastalığı olan kişilerde enfeksiyonun vücutta yarattığı strese gösterilen tolerans daha düşüktür” diye konuştu.
YÜKSEK TANSİYON
CDC’ye göre, son iki grip sezonunda hastanede tedavi gören 18-49 yaş grubu hastaların dörtte birinin tansiyonu yüksekti. 65 yaş üstü hastalarda ise bu oran dörtte üçü buluyordu. Yüksek tansiyon damarlarda sertleşmeye veya hasara yol açıyor. Spratt, hipertansiyonu olan kişilerde grip enfeksiyonun kalbe binen yükü daha da artırabileceğini söyledi.
AŞI DURUMU
Grip aşıları çocuklarda ve yetişkinlerde hastaneye yatış riskini ciddi oranda azaltıyor. Yakın zamanda yapılan beş Güney Amerika ülkesinin verilerine ilişkin bir analizde, aşılamanın hastaneye yatış oranlarını bu yıl yüzde 34,5 düşürdüğü görüldü.
Ancak aşılanmış olsanız bile solunum güçlüğü, göğüs ağırı gibi müdahale gerektirebilecek semptomlar konusunda dikkatli olmakta fayda var. Öte yandan uzmanlar ateş ya da öksürük gibi semptomların da bir haftadan uzun sürmesi halinde bir sağlık kuruluşuna başvurulması gerektiğini belirtiyor. Schaffner, “Aşı her derde deva değildir. Sadece hastanede tedavi görme ihtiyacınızın daha az olası olması anlamına gelir” dedi.
The New York Times’ın “8 Factors That Put You at Risk of Severe Flu” başlıklı haberinden derlenmiştir.
