Necla DALAN

Ayakkabı sektörü zor günler geçiriyor. Geçen yıl 1.2 milyar doların üzerinde olan ihracat bu yıl dokuz aylık rakamlara göre 900 milyon dolara geriledi, ithalat milyar doları aştı. Türkiye Ayakkabı Sanayicileri Derneği (TASD) Yönetim Kurulu Başkanı Berke İçten’in verdiği bilgiye göre, Türkiye’de üretim pahalı hale geldi. Fabrikalar kapanıyor, sadece İstanbul’daki iki ayakkabı yan sanayi sitesinde elektrik tüketimi yüzde 25 azaldı. İhracat yüzde 20 azalırken ithalat yüzde 40’lara varan oranlarda arttı.

Sektörün nefes aldığı tek alan e-ihracat. 900 milyon dolarlık ihracatın 240 milyon doları ayakkabıdan geldi. Ancak e-ticaretten alınması planlanan stopaj vergisi gündeme gelince bu tarafta da şirketler kara kara düşünmeye başladı.

ÜRETİM, İSTİHDAM VE İHRACATTA KAYIP YAŞANIYOR

Şu günlerde sektörde asgari ücret artışı bekleniyor. Ancak birçok ayakkabı üreticisi kur baskısı, maliyetlerdeki artış yüzünden sıkıntı yaşarken asgari ücret artışından önce işçi çıkarmaya başladı.

TASD Başkanı Berke İçten, üretimde, istihdamda ve ihracatta kayıplar yaşadıklarını, devletten emek yoğun sektörlerin sesini duymasını beklediklerini vurguladı. “Yine de ülkemizin ekonomik menfaatleri gereği üzerimize düşeni yapmaya devam ediyoruz” diyen İçten, şöyle devam etti:

“HERHALDE ÖLEN ÖLÜR KALAN SAĞLAR BİZİMDİR DİYORLAR”

“Döviz kurunda iyileştirme olmaması sektörü zorluyor. Girdi maliyetleri ile kur arasındaki makas açıldığı için fiyat tutturamadık ve rekabetçiliğimizi kaybettik. Dış ticaret dengemizdeki bozulma bu yıl hızlanarak devam etti. İhracat gerilerken ithalattaki olağanüstü artış daha fazla fabrika ve atölyenin kapanması, daha fazla çalışanımızın işsiz kalması anlamına geliyor. Devletimizden ayakkabı gibi emek yoğun sektörlerin bu zor dönemi atlatmalarına destek olacak önlemleri hızla devreye almasını bekledik ama bir türlü gelmedi o destekler. Herhalde ‘Ölen ölür kalan sağlar bizimdir’ diyorlar. Biz de ölmemek için çalışacağız. Geçen yıla göre sadece İstanbul’daki iki ayakkabı sanayi sitesinde elektrik tüketimi yüzde 25 düşmüş. Yani üretim daralmış. Fabrika kapatanlar, üretimi düşürenler var.”

“İSTİHDAM 250 BİNİN ALTINA GERİLEDİ”

Türkiye’de üretimin pahalı hale geldiğini sözlerine ekleyen Berke İçten, asgari ücret artışı öncesinde işten çıkarmaların hızlandığını da ifade etti. İçten, şöyle devam etti:

“Asgari ücret artışıyla sektörde sıkıntı daha da büyüyecek. Döviz kuru sabit tutuluyor. Enflasyonun yüzde 60’larda olduğu bir dönemde döviz kuru yüzde 10’larda artıyor. Yüzde 30-40 kur farkını tolere etmek mümkün değil. Ekonomi yönetimi bunu görüyordur ama demek ki bir bildikleri var. Bizim gibi emek yoğun sektörler sıkıntı yaşıyor. Belki böyle sektörleri istemiyorlar. Açık açık söylemeyip bu tip uygulamalarla işi yapılamaz hale getiriyorlar. Yüzbinlerce kişiye istihdam sağlayan bir sektörü gözden çıkarmazlar diye düşünüyorum. 2025’in önemli bölümünde de aynı kur politikası olacak ama bu sürdürülebilir değil. Geçen yıl 350 binlerde olan sektör istihdamı 280 binlere gerilemişti. Daralma sürüyor ve bu rakam 250 binlerin altına geriledi. ‘Asgari ücret artmadan işten çıkaralım’ diye bir düşünce var şu anda sektörde. Bir an önce sektöre nasıl destek vereceklerini açıklamaları lazım. Çok geç kalınıyor.”

KOOPERATİF MODELİ ÜZERİNDE GÖRÜŞMELER SÜRÜYOR

Berke İçten, sektörde kooperatif modeli üzerinde çalıştıklarına da dikkat çekti. Kesim, saya, üretim gibi konularda fabrikaların bir araya gelip çalışıp çalışamayacağına baktıklarını belirten İçten, “Şartlar çok zorluyor. Kepenk kapatmamak için böyle bir sistemle devam etmek için toplantılar yapıyoruz. Sektördeki daralmayla birlikte bu çalışmalarımız da hızlandı. Birkaç farklı lokasyonda hayata geçirmeyi planlıyoruz” diye konuştu.

patronlardunyasi.com